Zamek Książ, ogrody, tarasy, podziemia. Zwiedzanie, bilety, ciekawostki, mapa, noclegi

Nie tylko zamek

Pod hasłem “zwiedzanie zamku Książ” mieści się znacznie więcej niż tylko sam zamek. Przyjazd do Wałbrzycha tylko po to, by zwiedzić wyłącznie zamek to zmarnowana okazja. Książ otoczony jest wyjątkowo pięknym terenem i atrakcjami, których nie warto (a nawet nie wolno) pominąć. Atrakcje towarzyszące są na tyle interesujące, że śmiało mogą konkurować nawet z samym zamkiem. Przed wejściem do jednej z nich stałem w kolejce, przestępując niecierpliwie jak mały chłopczyk z nogi na nogę. Wyciągając szyję zaglądałem czy już zaczęli wpuszczać … i było fantastycznie! Ale o tym za chwilę. Opisy wszystkich atrakcji towarzyszących zamkowi zamieszczę w dalszej części tekstu.
Na zwiedzanie zamku i towarzyszących mu atrakcji najlepiej przeznaczyć cały dzień. Naprawdę będzie co robić, a na koniec dnia towarzyszyć ci będzie lekkie zmęczenie i ogromna satysfakcja z tego, co udało ci się zobaczyć. Gwarantuję!
Oczywiście rozumiem, że nie zawsze da się zorganizować wyjazd tak, by na zwiedzanie Książa i sąsiadujących z nim atrakcji przeznaczyć cały dzień. Zaproponuję więc dwa warianty zwiedzania:
– wariant całodniowy, w którym zmieści się praktycznie wszystko
– wariant skrócony, w którym zmieścisz dokładnie tyle i dasz radę (atrakcje ułożę w kolejności od tych najciekawszych z podaniem przybliżonego czasu zwiedzania).

Mapa atrakcji przy Zamku Książ

Dla szybkiej orientacji w temacie i terenie najlepiej przyda się prosta i czytelna mapa. Przygotowałam więc specjalną mapę i zaznaczyłem na niej wszystkie atrakcje, o których przeczytasz w tym wpisie. Dodatkowo na mapie znajdziesz położenie parkingów, hoteli, punktów gastronomicznych oraz przebieg szlaku spacerowego wokół zamku.
Numery na mapie odpowiadają numeracji przy opisach atrakcji w dalszej częsci tekstu.

Co zobaczyć?

No właśnie … co zobaczyć przy okazji odwiedzin w zamku Książ?
Wspomniałem wcześniej o dwóch wariantach odwiedzin: całodniowym i skróconym.
Oto one.

Jeżeli masz cały dzień

Zacznijmy od wariantu komfortowego, czyli takiego, w którym na zwiedzanie masz cały dzień. W tej sytuacji wybór jest prosty: robisz wszystko co widzisz na mapie mniej więcej w kolejności zgodnej z numerkami na mapie. W praktyce może się jednak okazać, że trzeba będzie znacząco zmienić zaproponowaną przeze mnie kolejność, ponieważ bilety wstępu do niektórych atrakcji sprzedawane są na konkretne godziny. Jeżeli nie będzie już biletów na interesujące cię godziny, konieczna będzie szybka przebudowa planu. Przy opisach atrakcji w dalszej części tekstu znajdziesz informacje o przybliżonym czasie zwiedzania. Ułatwi ci to szybką przebudowę planu zwiedzania.
Sugeruję w pierwszej kolejności udać się do okienek kasowych przy zamku i zakupić bilety wstępu z przyporządkowanymi na sztywno godzinami wstępu. Są to bilety do:
– Zamku Książ oraz Tarasów
– Podziemi Zamku Książ

Bilety można również kupić za pośrednictwem internetu bezpośrednio na stronie zamku – [klik].
Zakupu najlepiej dokonać z lekkim wyprzedzeniem. Nawet jeżeli nie będą już dostępne bilety na interesujące cię godziny, to na pewno uda ci się znaleźć takie, które sprytnie wkomponujesz w rozkład dnia.
My zdaliśmy się na przypadek i jak to w życiu: mieliśmy pecha i szczęście jednocześnie. Pech polegał na tym, że wstęp do zamku, od najbliższego wolnego wstępu do Podziemi dzieliły 4 godziny (!!!).
Szczęście polegało na tym, że kupiliśmy ostatnie dwa bilety na wstęp do Podziemi. Chętny, który stał w kolejce do kasy za moimi plecami odszedł od okienka z kwitkiem.
Przyznam, że byłem mocno zaskoczony tym faktem, ponieważ byliśmy w Książu daleko poza sezonem (koniec września)! Przy okienku kasowym stanęliśmy około godziny 15.00 i udało nam się kupić ostatnie dwa bilety na ostatnie wejście do Podziemi, na godzinę 19.00 (!!!). Następnym razem zdecydowanie skorzystałbym z możliwości wcześniejszego zakupu biletów na stronie internetowej zamku – [klik].

Jeżeli masz mniej czasu

W tym przypadku najczęściej trzeba ograniczyć się do trzech atrakcji, które na mapie zaznaczone są numerami 1, 2 i 3, czyli Zamek (czas zwiedzanie 60 – 90 minut), Tarasy (czas zwiedzania 30 minut) i Podziemia (czas zwiedzania 45 minut).
Jeżeli nie interesują cię pozostałości podziemnych konstrukcji po tajemniczej działalności nazistów w czasie II wojny światowej, to możesz zrezygnować z Podziemi. W zamian za to warto rozważyć przejście Ścieżki Hochbergów (czas przejścia około 2 godziny). To piękna, niezwykle malownicza, a jednocześnie chyba najbardziej niedoceniana atrakcja w sąsiedztwie zamku.
Jeżeli przyjedziesz do Książa samochodem to idąc ścieżką z parkingu do zamku przejdziesz obok Mauzoleum Rodziny Hochbergów (numer 7) i w pobliżu punktu widokowego (numer 5). Aby dojść do punktu widokowego trzeba na chwilę zboczyć ze ścieżki. W obie strony zajmie ci to łącznie może 10 – 15 minut.

1. Zamek Książ

czas zwiedzania: 60 – 90 minut

Długo zastanawiałem się nad tym jak poprowadzić opis historii zamku. Dlaczego? W zamku podczas zwiedzania otrzymasz słuchawki i elektroniczny przewodnik. Przygotowany przez zamek przewodnik audio jest świetny. Słucha się go lekko i z zainteresowaniem. Obserwowałem zwiedzających i wyglądało na to, że wciąga on innych tak samo. Ludzie chętnie przystawali przy kolejnych punktach, wysłuchując co ma do powiedzenia lektor. Naprawdę świetna robota! Brawo dla Zamku!
Myślę więc, że zdecydowanie warto zagłębić się w meandry historii zamku bezpośrednio przy zwiedzaniu. Tutaj dosłownie w czterech słowach nakreślę najciekawsze punkty zwrotne związane z historią Książa.

Patrząc na całą historię zamku, można powiedzieć, że generalnie zamek miał szczęście do właścicieli. Powstał pod koniec XIII wieku. Niewiele ponad 200 lat później (dokładnie w 1509 roku) przeszedł w ręce Hobergów (wtedy to nazwisko pisało się jeszcze bez liter “ch” w środku, a zapis Hochberg zaczął być stosowany dopiero od 1714 roku).
W rękach rodziny Hochbergów zamek pozostał niezmiennie aż do II wojny światowej. W tym czasie przeszedł dwie Wielkie Przebudowy i swój aktualny kształt zawdzięcza związanej z nim nieprzerwanie przez ponad 400 lat rodzinie Hochbergów.
Trzecia wielka przebudowa została przeprowadzona przez nazistów, w czasie II wojny światowej. W 1941 roku nazistom udało się przejąć zamek Hochbergów i zapewne był to rodzaj kary, za prowadzone przez nich (głównie księżną Daisy Hochberg von Pless) antynazistowskie działania. Nie bez wpływu zapewne był również fakt, że dwaj synowie księżnej walczyli w II wojnie światowej przeciw Hitlerowi.
Jan Henryk XVII służył w armii brytyjskiej, a Alexander w wojsku polskim (w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, w osobistej ochronie gen. Władysława Sikorskiego oraz w II Korpusie Polskim gen. Władysława Andersa).
Ostatecznie Niemcy postanowili przerobić Książ na główną kwaterę Adolfa Hitlera (choć Hitler nigdy do zamku nie zawitał).
Szczerze mówiąc trzecią wielką przebudowę powinno się nazywać raczej Pierwszą Wielką Dewastacją. Zmiana funkcji budynku z zamku na obiekt militarno-wojskowy, a w zasadzie ekskluzywny schron i bunkier dla wodza III Rzeszy nie mogła mu wyjść na zdrowie. Skala zniszczeń związana z nazistowską “przebudową” zamku była taka, że mogłoby z nią konkurować chyba tylko solidne bombardowanie.
Przebudowę Niemcy prowadzili rękami więźniów obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, którego fila została utworzona na terenie zamku (do dzisiaj, w lesie tuż obok parkingu turystycznego, na którym zapewne zostawisz swoje auto, można natrafić na resztki fundamentów bloków mieszkalnych dla więźniów).
Historycy dla upamiętnienia „wkładu” nazistów w przebudowę zamku piszą o niej przez małe “w”, natomiast pozostałe dwie Wielkie Przebudowy piszą używając wielkiej litery.
Sporo na temat nazistowskiej przebudowy można usłyszeć i zobaczyć podczas zwiedzania Podziemi Zamku.

Po wojnie do roku 1946 na zamku stacjonowały wojska radzieckie, dewastując go gruntownie. Przy okazji z zamku giną przechowywane tam zbiory Książańskiej Biblioteki Majorackiej (mniej więcej 64 tyś. tomów), wywiezione prawdopodobnie na teren Związku Radzieckiego.
Więcej ciekawych historii związanych z Zamkiem Książ poznacie słuchając audio przewodnika podczas zwiedzania zamku. Polecam!

Zamek Książ, współrzędne GPS:
50°50’33.0″N 16°17’33.1″E
50.842509, 16.292516 – kliknij i wyznacz trasę

2. Tarasy przy Zamku Książ

czas zwiedzania: 30 minut

Są dostępne do zwiedzania: od 1 kwietnia do 30 września (jeżeli pogoda pozwala, to czas otwarcia może zostać przedłużony, można to sprawdzić dzwoniąc do Punktu Obsługi Klienta pod nr. tel 74 66 43 834).

Pierwsze tarasy przy Zamku powstały w XVIII wieku, ale ostateczny kształt nadała im Księżna Daisy na początku XX wieku. Do ich aranżacji zatrudniła angielskich ogrodników, którzy nadali im formę odwzorowującą naturalne krajobrazy … czyli mówiąc krótko i po ludzku, tarasy są po prostu piękne!
Spędziliśmy na nich dużo więcej niż 30 minut. Po prostu przyjemnie było tam posiedzieć i odpocząć po wielu godzinach zwiedzania. Przy okazji powstało wiele pięknych, pamiątkowych zdjęć. Lepsze miejsce do odpoczynku trudno sobie wyobrazić.
Tarasów łącznie jest 14, każdy ma swoją nazwę, a ostatni z nich (wierna rekonstrukcja wyglądu z XIX wieku) został udostępniony do zwiedzania w 2010 roku.

3. Podziemia Zamku Książ

czas zwiedzania: 45 minut

Na podziemia czekałem najbardziej. Wydrążone pod zamkiem tunele i hale są związane z prowadzoną przez nazistów przebudową zamku na potrzeby organizacji w nim głównej kwatery Hitlera. Ich rozmiar wskazuje jednak na to, ze plany były znacznie szersze. Ich rzeczywiste przeznaczenie do dzisiaj nie zostało do końca wyjaśnione.

Trasa podziemnego spaceru ma długość około 0,5 km i przebiega wzdłuż tarasów zamkowych w pobliżu domniemanego położenia podziemnego dworca kolejowego. Końcówka pierwszej połowy trasy znajduje się przy zawale, obok szybu windowego prowadzącego wprost z wnętrza zamku. Szyb miał początek w prywatnym pokoju Hitlera i miał pozwalać na błyskawiczną (liczoną w sekundach) ewakuację wodza nazistów wprost do bezpiecznych, betonowych podziemi i dalej siecią tuneli w bezpieczne miejsce.
W czasie zwiedzania przewodnik snuje interesująca opowieść, przerwaną krótkimi projekcjami multimedialnymi, uruchamianymi na kolejnych przystankach podziemnego spaceru.
Podziemna trasa ma jednak jedną poważną wadę: czas na słuchaniu opowieści mija tak szybko, że 45 minut strzela jak pstryknięcie palcem. Na końcu zwiedzania aż chciałoby się krzyknąć: bis! chcemy jeszcze!

4. Ścieżka spacerowa wokół Zamku Książ (Ścieżka Hochbergów)

czas spokojnego przejścia: około 2 godziny (5km)

Najbardziej niedoceniana atrakcja okolic zamku. Być może dlatego, że wymaga większej ilości czasu. Jeżeli jednak dysponujesz odpowiednim zapasem czasu, to idź tą ścieżką koniecznie. Malownicza, pięknie położona wzdłuż wąwozu Pełcznicy ścieżka poprowadzi cię wokół zamku, dając czas na oddech i odpoczynek od turystycznego głównego nurtu. Tutaj wada (czyli niedocenienie tej atrakcji przez turystów) staje się zaletą, bo nawet w środku sezonu możesz znaleźć chwilę wytchnienia dla siebie. Po drodze, niejako przy okazji natkniesz się na ruiny zamku Stary Książ.
Zaplanuj sobie dwie godziny na ten spacer. Warto!
Przebieg ścieżki zaznaczyłem na zamieszczonej wcześniej mapie atrakcji. Zaczyna się czerwonym szlakiem pod bramą główną przed Zamkiem Książ, a niedaleko od ruin Zamku Stary Książ przechodzi w szlak zielony, który zaprowadzi cię z powrotem do punku wyjścia.

Krótki filmik ilustrujący przebieg ścieżki możesz zobaczyć poniżej.

5. Punkt widokowy

Zdecydowałem się znaczyć ten punkt widokowy jako osobny obiekt, ponieważ znajduje się w bardzo dogodnym miejscu dla wszystkich tych, którzy nie mają całego dnia na zwiedzanie okolicy zamku. Obok tego punktu będziesz przechodzić idąc z parkingu samochodowego w stronę zamku i wystarczy zrobić zaledwie kilka kroków w bok, by znaleźć się na pomoście, z dostępem do jednej z najpiękniejszych panoram widokowych na zamek.

Punkt widokowy, współrzędne GPS:
50°50’22.9″N 16°17’46.9″E
50.839693, 16.296367 – kliknij i wyznacz trasę

6. Zamek Stary Książ

Pierwszy gród powstał w tym miejscu już na przełomie IX-X wieku. Murowany gród obronny wybudowano w XIII wieku, ale mury, które można tu zobaczyć dzisiaj pochodzą z 1797 roku. Wtedy właśnie właściciel zamku Książ (Jan Henryk VI von Hochberg) zlecił przebudowę resztek ruin średniowiecznego zamku w stylu romantycznej, średniowiecznej, zachowującej pozory starości budowli (czyli sztucznej ruiny). Celem było odtworzenie średniowiecznej inscenizacji otoczenia zamku Książ.
Zaraz po wojnie, latem 1945 roku zamek spaliły wojska radzieckie.

Poniżej zamieszczam panoramiczne zdjęcie Zamku Stary Książ. Możesz je obracać wokół osi i przybliżać.

Zamek Stary Książ, współrzędne GPS:
50°50’16.2″N 16°17’41.7″E
50.837822, 16.294918 – kliknij i wyznacz trasę

7. Mauzoleum Rodziny Hochbergów

czas zwiedzania: 15 minut

Na Topolowej Górce przy południowej bramie do parku natkniesz się na Mauzoleum Rodziny Hochbergów. Jeżeli przyjedziesz do Książa samochodem, to ścieżka z parkingu do zamku sama zaprowadzi cię w to miejsce.
Pierwotnie budynek nie pełnił roli mauzoleum. Powstał w 1734 roku i był typowym belwederem, czyli pawilonem wypoczynkowym z pięknym widokiem na otaczającą go okolicę. Dopiero 150 lat później (czyli w 1884 roku) w skale, na której stoi, pod podłoga belwederu wydrążono głęboką kryptę i przekształcono go w grobową kaplicę Hochbergów.
Spoczęło w nim kilku członków rodu Hochbergów, ale jako pierwsza znalazła tam swoje miejsce zmarła tuż po porodzie, bezimienna córka księżnej Daisy. Jako ostatnia (w 1943 roku) w mauzoleum spoczęła sama Księżna Daisy.

Tuż przed wkroczeniem wojsk radzieckich w 1945 roku, w obawie przed zbezczeszczeniem zwłok (co żołnierze radzieccy czynili w poszukiwaniu w trumnach kosztowności), służący Hochbergów wywieźli z mauzoleum księżną Daisy i pozostałych członków rodu. Dokąd? Do dzisiaj nie ma pewności.
Dzisiaj mauzoleum to piękny, perfekcyjnie odrestaurowany budynek, z zachwycającym wnętrzem pokrytym freskami przedstawiającymi zamek Książ z czterech stron świata.
Wzbogacona specjalną iluminacją krypta robi naprawdę duże wrażenie.

Mauzoleum Rodziny Hochbergów, współrzędne GPS:
50°50’22.3″N 16°17’59.6″E
50.839540, 16.299880 – kliknij i wyznacz trasę

8. Stado ogierów

Stado Ogierów Książ mieści się w zabytkowych budynkach, które powstały w XVIII wieku na zlecenie księcia Hochberga. Punkt obowiązkowy dla miłośników tematu.
Jako ciekawostkę dodam, że wchodząca w skład kompleksu kryta ujeżdżalnia została w całości wybudowana z drewna modrzewiowego bez użycia nawet jednego (!!!) gwoździa.
To jeden z najpiękniejszych tego typu obiektów w Europie.

Przydatne współrzędne GPS

Parking turystyczny Zamek Książ, współrzędne GPS:
50°50’17.1″N 16°18’04.0″E
50.838079, 16.301118 – kliknij i wyznacz trasę
W roku 2020 parking kosztował 15 złotych (jednorazowo, bez ograniczeń czasowych)

Bilety wstępu, cennik, godziny otwarcia

Godziny otwarcia
UWAGA!!! Zamek zmienia godziny zwiedzania dostosowując je do aktualnej sytuacji. Polecam sprawdzić aktualne godziny bezpośrednio na stronie zamku – [klik]

Przed pandemią kasy biletowe zamku były otwarte
– w sezonie wysokim od kwietnia do października:
poniedziałek – piątek: 9.00 – 17.00
sobota – niedziela: 9.00 – 18.00

– w sezonie niskim od listopada do marca
poniedziałek – piątek: 9.00 – 15.00
sobota – niedziela: 9.00 – 16.00

W czasie pandemii zamek czynny był codziennie w godzinach:
piątek – sobota: 16.00 – 21.00
niedziela – czwartek: 16.00 – 20.00

Cennik
Cennik biletów jest mocno rozbudowany, bo dostępnych do zwiedzania obiektów i wariantów jest sporo. Do wyboru jest: Zamek, Palmiarnia, Podziemia, Stado Ogierów, Mauzoleum w różnych wersjach (bez przewodnika, z przewodnikiem, a audioprzewodnikiem) …
Żeby niepotrzebnie nie zaśmiecać strony zbyt dużą liczbą informacji wystarczy wiedzieć, że w zależności od wybranego zakresu ceny biletów wahają się:
– bilety normalne – od 39 do 69 PLN/os.
– bilety ulgowe – od 32 do 62 PLN/os.
– nocne zwiedzanie – 55 PLN/os.

Bilety najlepiej kupić przez internet, bezpośrednio na stronie zamku – [klik]
Zalecam zakup biletów droga elektroniczną. Dzięki temu jednocześnie sprawdzisz, czy zamek w planowanym przez ciebie czasie jest otwarty. Dodatkowo unikniesz kolejek i niespodzianki, że najbliższy wolny termin jest np. za 4 godziny.

Hotel i noclegi

Na terenie zamku funkcjonują dwa małe hotele: Hotel Książ i Hotel Zamkowy. Rezerwacji noclegu najlepiej dokonać przez internet. Poniżej podaję linki do stron rezerwacyjnych dla każdego z hoteli.

Hotel Książ – sprawdź dostępne pokoje – [klik]

Hotel Zamkowy – sprawdź dostępne pokoje – [klik]

Dojazd komunikacją publiczną

Jeśli zamierzasz na miejsce dojechać koleją, to należy wysiąść z pociągu na stacji Wałbrzych Szczawienko. Przed dworcem kolejowych znajdziesz przystanek autobusowy. W sezonie do zamku dojeżdża linia numer 12.

Z Wrocławia do Wałbrzycha można dotrzeć również BUS-em. Busy odjeżdżają z Placu Dawida we Wrocławiu (niedaleko dworca PKP Wrocław Główny). Przewoźników jest kilku.
Bilet kosztuje między 20 a 30 złotych.
Wysiąść należy koło Palmiarni. Stąd do Książa dojedziesz linią autobusową 8 lub 12.

Przystanek BUS-ów przy Placu Dawida we Wrocławiu, współrzędne GPS:
51°05’43.3″N 17°02’15.7″E
51.095370, 17.037694 – kliknij i wyznacz trasę

Ważne dla mnie!

Wystaw artykułowi dobrą ocenę (5 gwiazdek mile widziane 😀 )!
To nic nie kosztuje, a dla mnie jest bardzo ważne! Blog żyje z odwiedzin i dzięki temu ma szansę się rozwijać. ZRÓB TO proszę i ... z góry dziękuję!

Jeżeli lubisz moje przewodniki z pewnością przyda ci się stworzony przez mnie katalog przewodników - [klik]. Znajdziesz w nim gotowe pomysły na kolejne wyjazdy, opisy innych kierunków turystycznych oraz alfabetyczny spis przewodników podzielony na państwa, miasta, wyspy i regiony geograficzne.

Zamieszczam również link do profilu na Facebook-u - [klik]. Wejdź i naciśnij "Obserwuj", wtedy nie przegapisz nowych, inspirujących wpisów.

No chyba, że wolisz Instagram. Nie jestem demonem mediów społecznościowych, ale zawsze możesz liczyć na coś miłego dla oka na moim instagramowym profilu - [klik]. Profil został dopiero co założony, więc na razie cierpi z głodu, ze względu na brak obserwujących. Chętnie przyjmie każdego obserwatora, który nakarmi go swoim polubieniem.

Tworzone przeze mnie treści udostępniam bezpłatnie z zachowaniem praw autorskich, a blog utrzymuje się z reklam i współpracy afiliacyjnej. W treści artykułów będą więc wyświetlane automatyczne reklamy, a niektóre linki są linkami afiliacyjnymi. Nie ma to żadnego wpływu na końcową cenę usługi lub produktu, ale za wyświetlenie reklam lub skorzystanie z niektórych linków mogę otrzymać prowizję. Polecam jedynie usługi i produkty, które uważam za dobre i pomocne. Od początku istnienia bloga nie opublikowałem żadnego artykułu sponsorowanego.

Niektórzy z czytelników, którym zawarte tu informacje bardzo pomogły, pytają mnie czasem jak można wesprzeć blog? Nie prowadzę zbiórek ani programów wsparcia (typu: patronite, zrzutka czy "kup kawę"). Najlepszym sposobem jest korzystanie z linków. Ciebie to nic nie kosztuje, a wsparcie dla bloga generuje się samo.

Pozdrawiam