Porto: największe atrakcje (mapa, plan zwiedzania, zabytki, bilety, ciekawostki)

Od wioski do królestwa

Portugalia zawdzięcza swoją nazwę małej osadzie o nazwie Cale. Została założona przed naszą erą (precyzyjna data nie jest znana) nad brzegiem rzeki Douro. Gdy w I wieku naszej ery do osady przyszli Rzymianie, mówili o niej we własnym języku po prostu “port Cale” co stworzyło nową nazwę: Portus Cale.
Ludzie lubią uproszczenia więc z czasem dwa słowa zrosły się w jedno, które da się mówić szybciej i prościej: Portucale (spróbuj kilka razy szybko powtórzyć Portus Cale i nowa nazwa wyjdzie ci sama).
Dzięki doskonałemu położeniu port stabilnie rozwijał się. Zyskiwał na znaczeniu rozszerzając wpływy i kontrolę na otaczającymi go terenami. Portucale z czasem zaczęło oznaczać nie tylko miasto, lecz cały pas ziemi między rzekami Douro i Minho. W dokumentach z VII-IX wieku „Portucale” pojawia się już nie jako punkt na mapie, lecz kraina.
Prawdziwy przełom przyszedł jednak dopiero po udanym wypchnięciu Maurów z okolic miasta (rok 868), gdy możnowładca Vímara Peres otrzymał tytuł hrabiego Portucale. Od tej chwili nazwa weszła do oficjalnej polityki.
Na ostatni krok trzeba było jednak czekać prawie 300 lat. Stało się to za sprawą Afonso Henriquesa, który zaczynał jako hrabia Portucale, a skończył jako król. Ciąg zdarzeń był typowy: zwycięskie bitwy, potem sojusze (1143 – porozumienie w Zamora), a na koniec odpowiednie papiery i powstało nowe królestwo. Już nie „Portucale”, ale Portugal – nazwa dojrzała i krótka.

No tak, tylko co dalej z Porto? W tym samym czasie, ta sama nazwa Portucale w odniesieniu do dawnej wioski, a teraz miasta zaczęła rozpadać się na dwie części. Zupełnie jak miasto, które żyje po obu stronach rzeki. Dla szybkiego odróżnienia część po północnej stronie rzeki zaczęto nazywać krótko: port (czyli Porto), a obszar na południowym brzegu Cale (lub obecnie częściej Gaia).

W ten sposób maleńka wioska Cale dała nazwę miastu i państwu.

Jak zwiedzać Porto

Porto oferuje turystom wszystko. Można powiedzieć, że jest podręcznikiem tysiąca lat europejskiej historii (starówka wpisana na listę UNESCO), zebranym na kilku pagórkach spiętych jednym stalowym łukiem: mostem Dom Luis, zaprojektowanym przez Theophile Seyriga, wspólnika Gustave’a Eiffla (widzisz konstrukcyjne podobieństwo do paryskiej wieży?).
Zwiedzanie Porto to czysta przyjemność, pod warunkiem że dobrze wybierze się kierunek zwiedzania. Tu stromość uliczek potrafi zrobić na turystach większe wrażenie niż rachunek za bagaż w tanich liniach. Nagrodą za wysiłek są za to widoki, przy których filtry upiększające w aparatach fotograficznych stają się zbędne. Do zwiedzania miasta nikogo zachęcać nie trzeba, więc skupię się raczej na takiej organizacji zwiedzania, by na koniec dnia nie odpadły ci nogi.

Poniżej znajdziesz gotowy, przygotowany przeze mnie plan zwiedzania, którego nie będziesz w stanie zrealizować. Jest przeładowany atrakcjami i sądzę nie da się go zrobić na raz w całości. Dziwny pomysł? Dlaczego proponuję taki plan?
Powód jest prosty i sprytny jednocześnie! Każdy z czytelników lubi zwiedzać różne rzeczy. Mój plan to uporządkowany zestaw atrakcji, z którego możesz wyrzucić wszystko co cię nie interesuje, a to co pozostanie i tak wystarczy na pełne przygód poznawanie miasta. Bierzesz więc mój plan, zostawiasz w nim tylko to co sprawia ci przyjemność i otrzymujesz gotowy przepis na doskonały dzień w Porto. Czyż to nie brzmi dobrze?
W ten sposób pisząc jeden przewodnik mogę zaproponować większości z was niemal indywidualny plan zwiedzania! Nie bój się więc modyfikować mojego pomysłu! Zwiedzanie to przyjemność, a nie obowiązek zaliczania wszystkich atrakcji!
Jednej rzeczy jednak nie zmieniaj! Pod żadnym pozorem nie zmieniaj kierunku zwiedzania! Porto jest naprawdę strome i pagórkowate. Trasę zwiedzania zaplanowałem więc tak, aby było prawie cały czas z górki. Odwrócenie kolejności sprawi, że zwiedzanie zamieni się w ciężki, przedolimpijski obóz treningowy. Całą resztę możesz modyfikować.

Dla ułatwienia pracy z planem każdej z opisanych atrakcji nadałem unikalny numer. Numery atrakcji znajdziesz w kilku miejscach. Trafisz na nie na mapach, w spisie treści, w nagłówkach przy kolejnych akapitach. Dzięki temu poruszanie się po wpisie będzie dużo łatwiejsze i szybko dotrzesz do potrzebnych ci informacji. Oprócz łatwego poruszania się po wpisie pomyślałem również o łatwym poruszaniu się po mieście. Dlatego udostępniam również bezcenne (jak w praktyce zauważysz) współrzędne GPS.

Używaj współrzędnych GPS

Przy każdej z atrakcji podaję precyzyjne współrzędne GPS. Być może na pierwszy rzut oka nie wydaje się to szczególnie przydatne, ale w praktyce jest dokładnie odwrotnie. Dzięki tym współrzędnym nie musisz trzymać się kurczowo konkretnej ścieżki zwiedzania. Możesz zwiedzać miasto w zasadzie tak jak ci się podoba.
Jak w praktyce korzystać ze współrzędnych GPS? Wystarczy kliknąć w link obok nich. Wtedy otworzy się w twoim telefonie nawigacja i automatycznie wyznaczy ścieżkę do celu, ale … nie musisz iść tą ścieżką! Spaceruj tak jak ci się podoba, tam gdzie masz ochotę, a wskazanie w telefonie traktuj wyłącznie jako informację, czy zbliżasz się do celu, czy może obrałeś już niewłaściwy kierunek.
Zwiedzanie miasta nie polega przecież na przechodzeniu go po najkrótszej trasie, tylko na cieszeniu się jego atmosferą. Dzięki współrzędnym GPS nie musisz się martwić, że się zgubisz, a jednocześnie masz nieograniczoną swobodę zwiedzania.
Mówiąc krótko: kliknij współrzędne, spaceruj i co jakiś czas sprawdzaj czy poruszasz się we właściwą stronę. Bez nerwów, bez stresu, z przyjemnością. Proste i diabelnie skuteczne!
Zapewniam, że szybko docenisz zamieszczone tu współrzędne GPS.

Bilety do atrakcji

Powtarzam to chyba w każdym przewodniku: najsłabszym punktem każdego planu są bilety do atrakcji. Wystarczy wyobrazić sobie, że przebywasz na miejsce, a przy okienku do kasy stoi kolejka na godzinę (albo więcej) czekania. Myślisz sobie: OK, poczekam. Jakoś dam radę. Po godzinie jesteś przy okienku kasowym i prosisz o bilet, a pani w okienku mówi, że najbliższy wolny termin wstępu do atrakcji jest za dwie godziny … Co robisz?
Kupujesz bilet i czekasz kolejne dwie godziny rozwalając sobie cały dzień? Tego dnia już na pewno nie zdążysz zobaczyć wszystkiego co chciałeś.
A może rezygnujesz z wejścia do atrakcji, na której ci zależało i dla której pokonałeś tysiące kilometrów? Na samą myśl o tym jest mi słabo. Tym bardziej, że sam znalazłem się kilka razy dokładnie w takiej sytuacji.

W Porto jest kilka atrakcji, w których warto zadbać o bilety wcześniej i kupić je przez Internet. Część z nich po prostu szybko się sprzedaje i bilety znikają. Inne sprzedają bilety wstępu na konkretne godziny i jeżeli chcesz dobrze dopasować godzinę wejścia do swojego planu, to po prostu musisz kupić bilet z wyprzedzeniem. W przeciwnym wypadku jest gwarantowane, że twój misterny plan się rozpadnie.
Poniżej znajdzie listę kłopotliwych (moim zdaniem) atrakcji oraz linki do dystrybutorów biletów, na których widać aktualną dostępność. Jeżeli strona otworzy się w innym jeżyku, to możesz zmienić język w górny menu.

Według mojej wiedzy, warto wcześniej zadbać o bilety do:

Livraria Lello – wejście tylko z wcześniejszą rezerwacją (voucher); w sezonie i weekendy często wyprzedany. Księgarnia sprzedaj bilet w formie voucherów z dodatkowymi uprawnieniami. Teoretycznie wstęp jest za darmo, ale stanie się tak tylko wtedy, gdy kupisz coś w księgarni. W takim przypadku (mówiąc w uproszczeniu, bo jest kilka rodzajów voucherów z różnymi uprawnieniami) kwota za voucher zostanie odliczona od ceny zakupionego produktu.
Z uwagi na częste kłopoty z dostępnością podaję linki do dwóch kanałów dystrybucji

sprawdź: wstęp do Livraria Lello – [klik] (dostawca: Tiqets)

sprawdź: wstęp do Livraria Lello – [klik] (dostawca: GetYourGuide)

Palacio da Bolsa – zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, wejścia odbywają się o określonych godzinach a ilość miejsc jest limitowana

sprawdź: bilety wstępu do Palacio da Bolsa – [klik]

Wstęp lub zniżki do Palacio da Bolsa znajdują się również w niektórych pakietach biletów lub kart miejskich (np. -25% z Porto.CARD).

sprawdź: pakiety biletów i karty w Porto – [klik] (Tiqets)

Torre dos Clerigos – bilety można kupić na miejscu, ale sprzedaż online i możliwość wyboru godziny oszczędzają czas spędzony w kolejce.

sprawdź: bilety do Torre dos Clerigos – [klik] (GetYourGuide)

Piwnice porto w Vila Nova de Gaia (Taylor’s, Sandeman, Graham’s) – duża popularność wśród turystów, zwłaszcza w godzinach posiłków i późniejszych. Wymaga wcześniejszej rezerwacji. Dostępne są różne opcje, w tym również z występami muzyków Fado na żywo.

sprawdź: dostępne terminny w piwnicach Porto – [klik] (GetYourGuide)

WOW Porto (kompleks muzeów winiarskich) – kilka muzeów w jednym miejscu; przy łączonych biletach i w sezonie letnim rezerwacja online daje pewny wstęp i lepsze godziny (zwłaszcza jeżeli chodzi o godziny posiłków lub moment zachodu słońca).

sprawdź: dostępne opcje zwiedzania i degustacji w WOW Porto – [klik] (Tiqets)

Karta miejska Porto.CARD

Porto.Card to oficjalna karta miejska. Postaram się ją opisać tak krótko i konkretnie jak to możliwe.

Porto.CARD daje prawo do:
– bezpłatnego wejścia do Casa do Infante, Casa-Museu Marta Ortigao Sampaio, Museu Romantico, Museu do Papel-Moeda, Reservatorio
– do 50% zniżki w Soares dos Reis National Museum, Museum of Transport and Communication, Museu do Carro Eletrico (muzeum tramwaju), Porto Military Museum, Pharmacy Museum
– pozostałe zniżki: Clerigos Tower & Church (-25%), Palacio da Bolsa (-25% na guided tour), Casa da Música (-25%), Sé Cathedral (zniżka 1 €), Church of Santa Clara (-25% na zwiedzanie bez przewodnika), FC Porto Museum & Estádio do Dragao (-15% na pakiet muzeum + stadion)

Można wykupić kartę z wersji z darmowym transportem publicznym i bez niego.
Karta z transportem zawiera bilet Andante Tour z nielimitowanymi przesiadkami. Używasz jej za każdym razem na początku przejazdu i przy zmianie linii lub pojazdu.
Zasięg karty to metro, autobusy STCP, pociągi miejskie (m.in. do Paredes, Paramos, Vila das Aves, Lousado) + łódź Cais do Ouro-Afurada. Nie obejmuje: tramwaju historycznego i kolejki linowej.

Dla kogo który wariant? (szybka analiza)
– 24 h bez transportu (7,50 EUR): gdy masz listę 2-3 płatnych atrakcji z katalogu zniżek (np. Clerigos, Palacio da Bolsa) i chodzisz głównie pieszo

– 48 h z transportem (27 EUR): idealne na 2 dni intensywnego zwiedzania (centrum + Gaia + Foz/Serralves), wiele przesiadek, dojazd z/na lotnisko metrem.

– 72-96 h z transportem: jeśli łączysz Porto z wypadami pociągiem aglomeracyjnym (np. plaże/okolice) i chcesz odwiedzić więcej muzeów.

sprawdź: karty Porto.Card – [klik] (Tiqets)

Ubezpieczenie podróży (czy jest potrzebne?)

Nie chcę temu tematowi poświęcać zbyt wiele miejsca, więc będę naprawdę konkretny. Powiem krótko: nigdy nie ruszam się z domu na samodzielny wyjazd bez ubezpieczenia. Na wyjeździe ciągle poruszamy się po nowych miejscach, głowę mamy zajętą zachwytami i innymi przyjemnościami. Jesteśmy na większym luzie i o przygodę nie trudno. Brak ubezpieczenia to proszenie się o solidne kłopoty.
Trzeba też pamiętać, że tzw. EKUZ, czyli posiadane przez nas jako obywateli Unii Europejskiej ubezpieczenie nie refunduje wszystkiego. Refunduje tylko to, co w danym kraju jest refundowane (np. we Francji 35% kosztów państwowych służb ratownictwa płaci się z własnej kieszeni). Można by długo wchodzić w szczegóły, ale robienie tego jest bez sensu, ponieważ solidne tygodniowe ubezpieczenie dla jednej osoby na terenie Europy, w porównaniu do kosztu całego wyjazdu jest zaskakująco tanie. Z łatwością można znaleźć naprawdę dobre oferty za około 10 - 15 EUR łącznie za cały tydzień (!!!), czyli równowartość dwóch lub trzech piw.
Zwykle wyszukuję najlepsze oferty w tej porównywarce ofert - [klik] (w tym wypadku jest to Rankomat) i wykupuję je przez internet. Można to załatwić naprawdę szybko i tanio.

Jeżeli potrzebujesz dobrego źródła ubezpieczeń poza Polską, to sprawdź bardzo wysoko ocenianą ubezpieczalnię EKTA - [klik], dostępną w kilkunastu językach i sprzedającą ubezpieczenia działające na całym świecie. Jeśli strona otworzy się w niewłaściwym dla ciebie języku, to po prostu zmień język (na górze po prawej).

Przykład dobrej i wcale nie najtańszej oferty z porównywarki (za cały tydzień w 2025 roku) zamieszczam poniżej.

Nigdy nie wybieram najtańszej oferty, ponieważ różnica w cenie między najtańszą, a naprawdę solidną ofertą z wysokimi wartościami ubezpieczeń wynosi zwykle około 3 EUR (około 15 PLN). To nie są oszczędności warte ryzyka.

W ofertach kluczowe są dwa parametry:
- Koszty leczenia (KL) - kwota 250 000 PLN (60 000 EUR) to minimum
- Ochrona cywilna (OC) - kwota 250 000 PLN (60 000 EUR) to minimum

do tego warto zwrócić uwagę na dwa dodatkowe parametry:
- Następstwa Nieszczęśliwych Wypadków (NNW) - według uznania
- ubezpieczenie bagażu podróżnego - według uznania

Porto – mapa atrakcji turystycznych

Poniżej zamieszczam rzecz najważniejszą czyli mapę. Będzie twoim podstawowym narzędziem pracy przy planowaniu zwiedzania Porto. Jest to przygotowana przeze mnie specjalnie na potrzeby przewodnika mapa atrakcji turystycznych w mieście wraz z ich lokalizacją. Wygląda na dość prostą, ale zawiera mnóstwo informacji. Ma wszystko to co będzie ci potrzebne przy planowaniu oraz zwiedzaniu i nie zawiera informacji zbędnych.
Poświęć jej kilka minut przypatrując się zamieszczonym na niej danym (atrakcje turystyczne, moja propozycja przebiegu trasy zwiedzania, punkty widokowe, kolejka linowa i naziemna, historyczny tramwaj nr 1), a potem przejdź do krótkiego wyjaśnienia pod mapą.

UWAGA!
Na mapie atrakcji Porto znajduje się kod QR. Jego obecność ogromnie ułatwia używanie przewodnika w terenie! Wydrukuj mapę na kartce i gdy będziesz potrzebować otworzyć przewodnik w telefonie nie musisz szukać adresu strony w internecie. Po prostu zeskanuj kod z kartki i od razu wskoczysz do przewodnika. Możesz też podzielić się kodem z innymi turystami! Przewodnik działa w kilku językach, więc po skanowianiu kodu QR wystarczy zmienić język (domyślnie jest polski) i gotowe!

Porto – plan zwiedzania

Główną trasę zwiedzania poprowadziłem łącznie przez 25 punktów. Tak jak wspomniałem wcześniej plan jest przeładowany atrakcjami i raczej nie ma możliwości, by zrobić go w całości w jeden dzień. Pomysł na zwiedzanie z tym planem jest jednak inny. Masz plan i ochotę na zwiedzanie, więc idziesz po kolei do miejsc, które cię interesują, pomijając wszystko czego nie masz ochoty oglądać. Dodawać i usuwać kolejne punkty możesz nawet w trakcie zwiedzania (po prostu pomijasz je lub nie, banalnie proste). W ten sposób wypełnisz cały dzień tylko tym co przy zwiedzaniu sprawia ci przyjemność, mając w ręce wciąż ten sam plan.
Mnie ten pomysł się podoba. Mam nadzieję, że tobie spodoba się również!

Pełna trasa wiedzie przez następujące atrakcje:
1. Capela das Almas
2. Mercado do Bolhao
3. Rua de Santa Catarina
4. Cafe Majestic
5. Igreja Paroquial de Santo Ildefonso
6. Sao Bento
7. Livraria Lello
8. Igreja do Carmo
9. Igreja dos Carmelitas
10. Torre dos Clerigos
11. Centro Portugues de Fotografia
12. Mosteiro de Sao Bento da Vitoria
13. Miradouro da Vitoria
14. Se do Porto
15. Paco Episcopal
16. Palacio da Bolsa
17. Igreja de Sao Francisco
18. Tram 1 – Passeio Alegre
19. Ribeira
20. Most Dom Luis I
21. Caves do Vinho do Porto
22. Teleferico de Gaia
23. Jardim do Morro
25. Mosteiro da Serra do Pilar

Gdyby podejść do tej trasy z punktu widzenia konkretnych danych to:
– długość całej trasy: około 8 km
– czas przejścia całej trasy: 2 h (nie uwzględnia czasu zwiedzania atrakcji)

Te liczby są bardzo mylące i nie daj się im zwieść. To będzie naprawdę długie i wymagające zwiedzanie, a po drodze wielokrotnie zmienisz zdanie i zdecydujesz się zwiedzić wiele atrakcji bardziej szczegółowo, od środka.

Gdyby komuś było jeszcze za mało, to na mapie umieściłem również znaczniki do dodatkowych atrakcji, o które trasa zwiedzania nie zahacza, a dla wielu mogą być interesujące:

24. WOW Porto
26. Funicular dos Guindais
27. Casa da Musica
28. Serralves

Nic nie stoi na przeszkodzie by zmienić trasę zwiedzania trochę bardziej. Potrzebne do tego dane będziesz mieć wtedy pod ręką. Zmieniaj więc układ, zmieniaj atrakcje i nie bój się modyfikować planu pod swoje potrzeby i swoje zainteresowania.

A może będziesz w Porto dłużej niż jeden dzień? Wtedy tym bardziej dodatkowe atrakcje i elastyczny plan bardzo ci się przydadzą.

Szczegółowe opisy atrakcji w Porto

1. Kaplica Dusz (Capela das Almas)

W samym sercu Rua de Santa Catarina stoi kaplica, której nie sposób pominąć. Capela das Almas (inna używana nazwa: Capela de Santa Catarina) to niewielka świątynia, ale jej rozmiaru nie należy liczyć w metrach tylko w kafelkach. Jej ściany pokrywa bowiem 15 947 niebiesko-białych azulejos! To około 360 m2 przepięknej, szkliwionej opowieści o św. Franciszku z Asyżu i św. Katarzynie Aleksandryjskiej. Projekt stworzył Eduardo Leite, a płytki wykonała słynna lizbońska manufaktura Viúva Lamego. I choć to dekoracja jest XX-wieczna (1929 rok), celowo stylizowana jest na XVIII-wieczną klasykę portugalskiego baroku.
Na kaflach wypatrzysz różne sceny, m.in. śmierć św. Franciszka, scenę męczeństwa św. Katarzyny oraz spotkanie świętego z papieżem Honoriuszem III.

Do 1929 roku kaplica była gładka, otynkowana i miała kolor biały.
Pierwsza, drewniana kaplica ku czci św. Katarzyny stanęła tu pod koniec XVIII wieku, kiedy do tego miejsca przeniosło się Bractwo Dusz i Ran św. Franciszka. Dzisiejszy budynek jest neoklasyczny, z wieżą po lewej stronie i herbami obojga patronów w naczółku. Wnętrze jest zaskakująco skromne, zwłaszcza gdy ogląda się je zaraz po bogatych elewacjach.

Godziny otwarcia (orientacyjnie)
Pn-Pt: zwykle 7:30-17:30 / 18:00-19:00 (różnie w zależności od dnia)
Sb: 7:30-12:30, czasem ponownie po południu na krócej
Nd: 7:30-12:30

Uwaga: podane godziny są realnie praktykowane, ale zmienne! Zależą od mszy i wydarzeń w parafii. Najpewniejsza informacja jest na tablicy przy wejściu i w bieżących komunikatach.

Capela das Almas, współrzędne GPS:
41°08’59.6″N 8°36’20.4″W
41.149879, -8.605658 – kliknij i wyznacz trasę

2. Historyczny targ w Porto (Mercado do Bolhao)

Jeśli chcesz złapać puls Porto, przyjdź tam, gdzie od ponad wieku spotykają się zapach kawy, krzyk sprzedawców i połysk srebrnych ryb czyli do Mercado do Bolhao. Ten targ zajmuje cały kwartał między Rua Formosa, Sa da Bandeira, Alexandre Braga i Fernandes Tomas.
To nie tylko hala, to miejska scena z galeriami biegnącymi dokoła, zadaszonymi ciągami stoisk na dziedzińcu i wyjściami na cztery strony świata. Po zakończonym we wrześniu 2022 r. remoncie (projekt architekta Nuno Valentima) i tymczasowej przeprowadzce do centrum handlowego La Vie rynek powrócił na swoje miejsce. Zachował swój charakter, ale dostał drugie życie: nową logistykę, bezpośrednie połączenie z metrem oraz wygody, dzięki którym jest tu jak kiedyś, tylko … bez chaosu aut dostawczych przed fasadą.

Organizacja targu jest jest bardzo czytelna:
– parter to królestwo świeżych produktów (świeże ryby i owoce morza, sery, wędliny, warzywa, owoce, kwiaty)
– na piętrze ulokowano restauracje (serwują “petiscos” czyli portugalskie przekąski, które są portugalskim odpowiednikiem hiszpańskich “tapas” oraz dania oparte na produktach z dołu
– w parterowych witrynach na zewnątrz działają sklepy

Ciekawostka:
Wejście południowe od Rua Formosa zdobi portal i herb nad wejściem, na którym wspierają się dwie kamienne figury: Merkury i Flora. Są to alegorie handlu i rolnictwa i jeden z tych niuansów, które najłatwiej dostrzec, czekając na znajomych pod drzwiami …

Godziny otwarcia
Rynek: pn-pt 08:00-20:00, sob 08:00-18:00, niedz. i święta: nieczynne
Restauracje (wewnątrz): pn-sob 08:00-24:00, niedz. zamknięte
Sklepy zewnętrzne mogą mieć własne godziny.

Jeżeli potrzebna ci będzie drobna podpowiedź co i gdzie w hali kupić i zjeść, to poniżej znajdziesz kilka konkretnych informacji.

Start: kawa + coś na ząb (przed wejściem do hali)
Confeitaria do Bolhao – klasyczna cukiernia naprzeciw południowego wejścia (Rua Formosa). Wpadaj na cimbalino (czyli kawę espresso nazywaną tak od marki ekspresów do kawy „La Cimbali”) i coś drożdżowego lub pastel de nata (tradycyjne portugalskie babeczki budyniowe z chrupiącym, kruchym ciastem, wypełnione słodkim kremem na bazie żółtek jaj, cukru, mleka i mąki). Lokal działa wcześnie rano, więc będzie to dobry „rozruch” przed tłumem na stoiskach.

Alternatywa „na słodko”: Leitaria da Quinta do Paço – słynne eklerki z domowym chantilly (krem z bitej śmietany z cukrem i waniakią w wersji klasycznej, karmelowej lub „crunchy”). Jeśli wolisz zjeść coś później, wróć tu po deser.

Dolny poziom hali: szybkie przekąski i zakupy
Very Rissol (przed halą): spróbuj 2-3 rissois (smażone pierożki z nadzieniem) – np. z krewetką, z dorszem w wersji bacalhau (solony i suszony) albo z małżami w atramencie sepii. To świetny mały zestaw degustacyjny na początek.

Minerva – Fábrica de Conservas A Poveira / Minerva Bar: degustacja portugalskich konserw (sardynki, tuńczyk, makrela) często z kieliszkiem wina.

Słono-słodkie „na wynos”: zerknij do Saboriccia (produkty z Tras-os-Montes) i Horta do Bolhao (warzywa).

Lunch na galerii (piętro)
Nelson dos Leitoes – Original da Bairrada (R01) – specjalność: leitao (pieczony prosiak) prosto z Bairrady, w porcji lub w kanapce; świetnie łączy się z musującym winem z regionu.
Uwaga na dni i godziny: restauracja bywa czynna tylko wt/śr/pt/sob (10:00-16:00 i 17:30-22:00)

Culto ao Bacalhau (R08): specjalizuje się w daniach z solonego, suszonego dorsza (po portugalsku „bacalhau”). W menu m.in. wersja „a Bras” – dorsz z cienkimi ziemniakami, jajkiem i cebulą, smażony na patelni – oraz „ao lagareiro” – pieczony lub grillowany dorsz, hojnie polany oliwą, z czosnkiem i ziemniakami.
Czynne pn-sob 12:00-17:00 i 18:00-22:30; niedziela nieczynne. Warto zarezerwować stolik.

Peixe no Mercado (R05) – ryby i owoce morza z grilla węglowego;
Otwarte pn–sob do północy. Dobre miejsce, jeśli chcesz dłużej posiedzieć.

I jeszcze jedno, gratisowe polecenie w odległości mniej więcej 5 minut od hali:
Casa Guedes (Plac Poveiros 130): słynna kanapka z pieczoną łopatką wieprzową (port. sandes de pernil) i serem owczym Serra da Estrela (bardzo kremowym serem z gór w środkowej Portugalii). Idealna kolacja albo plan B, jeśli wolisz kanapki z mięsem zamiast ryb.

Mercado do Bolhao, współrzędne GPS:
41°08’57.8″N 8°36’25.7″W
41.149382, -8.607145 – kliknij i wyznacz trasę

Wejście południowe od Rua Formosa, współrzędne GPS:
41°08’55.6″N 8°36’26.8″W
41.148772, -8.607449 – kliknij i wyznacz trasę

3. Deptak na Rua de Santa Catarina

Rua de Santa Catarina to długi, w większości pieszy deptak. Przecina centrum miasta od placu Batalha na południu po plac Marques de Pombal na północy. To około 1,5 km witryn, kawiarni i małych rodzinnych sklepów przeplatanych markami, które znasz z każdej europejskiej stolicy. Santa Catarina to zarazem eleganckie secesyjne fasady, mozaikowy bruk pod stopami i … codzienność: muzycy, zapach świeżo mielonej kawy, starsi panowie przystający na krótką rozmowę. Nic dziwnego, że uchodzi za najważniejszą ulicę handlową Porto i naturalny punkt orientacyjny dla piechurów.

Na niepogodę i na przeczekanie najwygodniejsze jest Via Catarina Shopping. Centrum ma wejście prosto z ulicy, a jego strefa jedzenia stylizowana jest na tradycyjne portugalskie kamieniczki (miła ciekawostka).

Punkt orientacyjny na Rua de Santa Catarina, współrzędne GPS:
41°08’53.5″N 8°36’22.9″W
41.148190, -8.606361 – kliknij i wyznacz trasę

4. Kawiarnia Cafe Majestic

Fasadę z jasnego marmuru zdobią wymyślne kształty, cherubinki „podtrzymują” girlandę pod napisem MAJESTIC, a zza szyb migają lustra i mosiężne lampy. Trudno przejść obojętnie. Cafe Majestic to nie tylko lokal, lecz zachowany w skali 1:1 fragment „Belle Epoque” Porto.
Historia zaczęła się 17 grudnia 1921 r., gdy zawiązano spółkę Cafe Elite i wynajęto parter kamienicy. Uroczyste otwarcie dla publiczności odbyło się 2 grudnia 1922 r., już pod szyldem Majestic. Autorem wystroju był Jose Pinto de Oliveira, a kilka lat później dobudowano zaplecze z wejściem od Rua de Passos Manuel według projektu Joao Queiroza.

Wnętrze to podręcznik sztuki secesyjnej: wielkie lustra z „kryształu flamandzkiego”, dekoracyjne sztukaterie z postaciami, ciemne drewno i miękkie kanapy, a z tyłu kameralny ogród zimowy łączący kiedyś dwa adresy. W latach 20-stych bywała tu elita Porto: politycy, literaci (Teixeira de Pascoaes, Jose Regio, Leonardo Coimbra), artyści i profesorowie miejscowej Szkoły Sztuk Pięknych. Z czasem przyszły dekady zastoju. Dopiero klasyfikacja jako zabytek o randze „Imovel de Interesse Publico” (1983) oraz głęboka renowacja pozwoliły uroczyście otworzyć lokal na nowo 15 lipca 1994 r. Dziś Majestic znów jest „salonem miasta” i miejscem, gdzie można napić się kawy, ale i dotknąć historii Porto.

Ciekawostka:
Przy opisach Cafe Majestic często pojawia się wątek J.K. Rowling. Autorka “Harrego Pottera” wielokrotnie prostowała mity (np. że nie inspirowała się księgarnią Lello), ale potwierdziła, że zdarzało jej się pisać w Majestic i nazwała ją „chyba najpiękniejszą kawiarnią, w której kiedykolwiek pisałam”. Cafe Majestic trudno uznać za „kolebkę Pottera”, lecz raczej za rzeczywiste miejsce pracy pisarki, co brzmi nawet ciekawiej niż zwykła legenda miejska.

Menu
W karcie znajdziesz m.in. „French toast Majestic style” czyli portugalską rabanadę (słodki tost) oraz „popołudniowy zestaw herbaciany” (Afternoon Tea) serwowany od 15:00 do 19:00 czyli kanapki, scones z konfiturą i mini-desery (orientacyjnie 35 € / os.).
Kawa jest tu droższa niż w zwykłych kawiarniach – espresso ok. 6 € (rok 2025)

Godziny otwarcia
poniedziałek – sobota: 09:00–23:00
niedziela: nieczynne
Godziny otwarcia są korygowane sezonowo i często zmieniają się.

Cafe Majestic, współrzędne GPS:
41°08’49.9″N 8°36’24.0″W
41.147190, -8.606674 – kliknij i wyznacz trasę

5. Kościół św. Ildefonsa (Igreja Paroquial de Santo Ildefonso)

Św. Ildefons wita tu pielgrzymów i spacerowiczów z wysokości szerokich schodów, między dwiema wieżami dzwonnic. Świątynia powstawała etapami w latach 1709-1739, a zanim ją wzniesiono, stała tu starsza, podupadająca kaplica „Santo Alifon”, znana z wzmianek już z 1296 r. To właśnie po jej rozbiórce ruszyła budowa nowego kościoła.
Najbardziej rozpoznawalna jest jednak fasada: w 1932 r. pokryto ją około 11 tysiącami niebiesko-białych azulejos zaprojektowanych przez Jorge Colaco (tego samego, który stworzył słynne panele w hallu stacji Sao Bento). Płytki przedstawiają sceny z życia św. Ildefonsa oraz w alegorie Eucharystii.

Ciekawostka:
Pod posadzką podczas prac w 1996 r., odkryto 19 pochówków po nieistniejącym już cmentarzu przynależnym do wcześniejszej świątyni.

Godziny otwarcia
Niedziela: 09:00-12:45 i 18:00-19:45
Poniedziałek: 15:00-18:00
Wtorek-Piątek: 09:00-12:00 i 15:00-18:30
Sobota: 09:00-12:00 i 15:00-20:00

Igreja de Santo Ildefonso, współrzędne GPS:
41°08’45.9″N 8°36’24.0″W
41.146084, -8.606659 – kliknij i wyznacz trasę

6. Dworzec Sao Bento

Dworzec kolejowy Sao Bento to z zewnątrz elegancka, ułożona “francuska” fasada projektu Jose Marquesa da Silvy, a wewnątrz najbardziej znany w Portugalii hol dworcowy, gdzie na 20 tysiącach błękitnych kafelków została opowiedziana historia kraju. Azulejos zajmują łącznie około 551 m2. Zostały zaprojektowane i namalowane przez Jorge Colaco w latach 1905-1916, a wykonane w słynnej fabryce w Sacavem.
Jedne sceny prezentują fragmenty wielkiej historii (m.in. Arcos de Valdevez, Egas Moniz przed królem Alfonsem VII, wjazd króla Jana I i Filippy z Lancaster do Porto czy zdobycie Ceuty), inne portugalską codzienność. Nad wszystkim biegnie kolorowy fryz o dziejach transportu, kończący się narodzinami kolei.

Ciekawostka:
Dworzec powstał na miejscu dawnego klasztoru benedyktynek Sao Bento da Ave-Maria, który po pożarze w 1783 r. został odbudowany i funkcjonował aż do końca XIX wieku. Dopiero śmierć ostatniej mniszki w 1892 r. otworzyła drogę do rozbiórki i nowej inwestycji. Kamień węgielny pod dworzec położono w 1900 r. z udziałem króla Carlosa I. Ruch kolejowy ruszył tu w wersji prowizorycznej już 8 listopada 1896 r, a oficjalne otwarcie stacji nastąpiło dopiero po 20 latach.

Godziny otwarcia i wejście
Stacja czynna 24/7 (wejście do holu możliwe całą dobę).
Najlepsza pora na oglądanie azulejos jest wcześnie rano (9:00) lub późno wieczorem (po 20:00 mniejszy tłum).

Sao Bento, współrzędne GPS:
41°08’44.1″N 8°36’38.1″W
41.145584, -8.610577 – kliknij i wyznacz trasę

7. Księgarnia Lello (Livraria Lello)

Księgarnia, która stała się wizytówką miasta. Livraria Lello, otwarta w 1906 r. według projektu inż. Francisco Xaviera Estevesa, z zewnątrz jest jak przewodnik późnej secesji z neogotycką fasadą. W środku za to to prawdziwy “pałac książki”: galeria na piętrze, rzeźbione arkady i słynne, czerwone schody wijące się jak podwójna wstęga. Wnętrze oświetla kolorowe światło wpadające przez sufitowy witraż z łacińskim mottem „Decus in Labore” („godność w pracy”), wykonany przez holenderskiego mistrza Samuela Van Kriekena.
Historia Lello zaczyna się jednak wcześniej. Bracia Jose i Antonio Lello przejęli w 1894 r. księgarnię Chardron (ważną oficynę Porto) i zlecili wzniesienie nowej siedziby przy Carmelitas. W środku znalazło się też miejsce na galerię z popiersiami portugalskich pisarzy (m.in. Eça de Queirós, Camilo Castelo Branco, Guerra Junqueiro), wyrzeźbionymi przez Romao Juniora. Co ciekawe, część „drewna” to sztukateria malowana na efekt drewna. Typowy trik epoki łączącej dekoracyjność z nowoczesnymi konstrukcjami.

Ciekawostka:
Na sufitowym witrażu znajduje się ukryty symbol. Podczas konserwacji w 2018 r. dodano do niego maleńką, żółtą „buźkę. Typową emotkę jaką przesyłamy sobie w wiadomościach tekstowych. Jeśli spojrzysz uważnie, znajdziesz ją pośród 55 paneli szkła o wymiarach ok. 8 × 3,5 m. To drobny żart, który ładnie równoważy powagę hasła „Decus in Labore”.

A co z legendami miejskimi? Oczywiście, że są!
Najpopularniejsza głosi, że to tutaj J.K. Rowling wymyśliła Hogwart. Autorka wyraźnie zaprzeczyła: przyznała, że nigdy nie była w Lello i że księgarnia nie inspirowała „Pottera”.
Cóż … myślę, że księgarnia doskonale poradzi sobie również bez tej legendy.

Godziny otwarcia
Codziennie 09:00-19:30.
Zamknięte: 1 I, Wielkanoc, 1 V, 24 VI, 25 XII.

Livraria Lello, współrzędne GPS:
41°08’48.5″N 8°36’53.6″W
41.146809, -8.614876 – kliknij i wyznacz trasę

Bilety wstępu
Wejście tylko z wcześniejszą rezerwacją (voucher); w sezonie i weekendy często wyprzedany. Księgarnia sprzedaj bilet w formie voucherów z dodatkowymi uprawnieniami. Teoretycznie wstęp jest za darmo, ale stanie się tak tylko wtedy, gdy kupisz coś w księgarni. W takim przypadku (mówiąc w uproszczeniu, bo jest kilka rodzajów voucherów z różnymi uprawnieniami) kwota za voucher zostanie odliczona od ceny zakupionego produktu.
Z uwagi na częste kłopoty z dostępnością podaję linki do dwóch kanałów dystrybucji

sprawdź: wstęp do Livraria Lello – [klik] (dostawca: Tiqets)

sprawdź: wstęp do Livraria Lello – [klik] (dostawca: GetYourGuide)

8. Kościół Carmo (Igreja do Carmo)

W Porto łatwo stracić rachubę, ile razy minęło się kolejną fasadę z azulejos. Przy Igreja do Carmo instynkt jednak każe zwolnić. To tu, na całej wschodniej ścianie kościoła, odnajdziesz gigantyczny obraz z niebiesko-białych płytek azulejos. Jedna z tych realizacji, które tłumaczą portugalską obsesję na punkcie ceramiki bez jednego słowa. Sam kościół wzniesiono w latach 1756–1768 dla Trzeciego Zakonu Karmelitów w stylu późnego baroku z mocnym, portowym rokokiem: falująca kamienna fasada, złocone ołtarze, pełna przepychu dekoracja.

Carmo tworzy nierozerwalny duet z sąsiednią Igreja dos Carmelitas. To dwa oddzielne kościoły, przedzielone zaskakującą szczeliną, w którą wbudowano Casa Escondida czyli “Ukryty Dom” łączący oba kościoły. Ma zaledwie około 1-1,5 m szerokości. Przez lata służył duchownym i pracownikom pobliskiego szpitala zakonnego. Dzisiaj pełni funkcję wejścia na płatną trasę zwiedzania „Circuito Turistico”, która prowadzi przez dom, kościół, niewielkie katakumby, salę szat i reprezentacyjne wnętrza.

Ciekawostka:
Miejska legenda mówi, że Casa Escondida powstał by obejść przepis, który zabrania stawiania świątyń ściana w ścianę. Przestrzeń między kościołami została więc zabudowana i problem zniknął.

Godziny otwarcia
Kościół (wejście bezpłatne): codziennie 09:30-18:00.
„Circuito Turístico” (Casa Escondida, katakumby, sale reprezentacyjne):
zwykle otwarte codziennie 09:30-18:00;
bieżące godziny okresowo (rzadko) mogą się zmieniać

Igreja do Carmo, współrzędne GPS:
41°08’50.5″N 8°36’58.6″W
41.147347, -8.616269 – kliknij i wyznacz trasę

9. Kościół Karmelitów (Igreja dos Carmelitas)

Igreja dos Carmelitas to drugi z kościołów połączonych przez Casa Escondida czyli najwęższy dom w Porto, przy czym Carmelitas jest starszy od Carmo. Świątynia karmelitów bosych wyrosła tu w pierwszej połowie XVII wieku, w epoce, gdy Porto przechodziło z późnego manieryzmu w barok. Jej architektura jest bardziej „ascetyczna” niż sąsiadki: fasada z granitu, trójdzielny porządek, nad wejściami nisze ze św. Józefem, św. Teresą od Jezusa i Matką Bożą z Góry. Charakterystyczna dzwonnica z cebulastą kopułą obłożona jest niebieskimi azulejos użytym tu dość oszczędnie. Wnętrze to pojedyncza nawa z sześcioma kaplicami bocznymi i bogatą, złoconą snycerką w stylu barokowo-rokokowym.

Ciekawostka:
Po likwidacji zakonu zabudowania klasztorne obecnie przejęła … żandarmeria wojskowa (Guarda Nacional Republicana), ale kościół pozostał czynny liturgicznie. Cześć obiektu pełni funkcję … hm, jeżeli służy Gwardii Narodowej to chyba można powiedzieć, że militarną.

Godziny otwarcia
Igreja dos Carmelitas: różnie w zależności od dnia i liturgii;
najczęściej dostępny do zwiedzania
poniedziałek – piątek 8:00-12:00 i 14:00-17:00,
sobota 8:00-12:00.

Igreja dos Carmelitas, współrzędne GPS:
41°08’50.3″N 8°36’59.3″W
41.147313, -8.616467 – kliknij i wyznacz trasę

10. Wieża Kleryków (Torre dos Clerigos)

Torre dos Clerigos czyli smukła, barokowa dzwonnica (1763 r.) wznosi się na ponad 75 m i prowadzi na nią dokładnie 240 stopni. Wieża jest częścią zespołu Igreja e Torre dos Clerigos czyli kościoła z eliptycznym wnętrzem, jednego z najciekawszych w portugalskim baroku. Co ciekawe, sam Nasoni (włoski autor projektu kościoła) związał się z bractwem Clerigos i zgodnie z życzeniem spoczął w krypcie świątyni.
Z góry widać jak na dłoni Ribeirę, mosty na Douro i piwnice w Vila Nova de Gaia; z dołu filigranową snycerską robotę z kamienia.

Zespół Clerigos to dziś nie tylko punkt widokowy, ale cały kompleks: kościół, muzeum i wieża. Całość leży w ścisłym historycznym centrum Porto, w strefie UNESCO.

Bilety do Torre dos Clerigos można kupić na miejscu, ale sprzedaż online i możliwość wyboru godziny oszczędzają czas spędzony w kolejce.
Na dzień można kupić pakiet na wieżę + muzeum, a w sezonie uruchamiane są nocne wejścia na wieżę (osobne bilety).

sprawdź: bilety do Torre dos Clerigos – [klik] (GetYourGuide)

Szczegół techniczny: na górę prowadzi 240 wąskich i stromych schodów, więc przygotuj się na spory wysiłek. Podczas godzin wejścia na zachód słońca zwykle jest tłoczno. Wejdź wcześniej, żeby zająć dobre miejsce przy barierce.

Torre dos Clerigos, współrzędne GPS:
41°08’44.3″N 8°36’52.9″W
41.145642, -8.614683 – kliknij i wyznacz trasę

11. Portugalskie Centrum Fotografii (Centro Portugues de Fotografia)

Siedziba Portugalskiego Centrum Fotografii ma mroczną historię. Przez blisko dwieście lat budynek służył jako więzienie i siedziba sądu apelacyjnego. (Cadeia e Tribunal da Relacao do Porto). Gmach powstał według projektu Eugénio dos Santos (tego samego architekta, który odbudowywał lizbońskie Baixa po trzęsieniu ziemi) i swoim monumentalnym ciężarem doskonale wpisywał się w pełnioną funkcję. Już sam wygląd budynku budził respekt.

Ciekawostka:
To właśnie tu (w celach dawnej „Relacao”) przetrzymywano Camila Castelo Branco i Anę Placido, kochanków oskarżonych o cudzołóstwo. Ich związek rozgrywał się dosłownie między murami sądu i więzienia. Camilo, jeden z najważniejszych pisarzy portugalskiego romantyzmu, napisał wówczas w ekspresowym tempie (w dwa tygodnie) swój najsłynniejszy romans „Amor de Perdicao” („Miłość zatracenia”), który do dziś jest ikoną portugalskiego romantyzmu i dał nazwę placowi przed budynkiem: Largo Amor de Perdicao.

Dzisiaj wnętrza pełne surowych, grubych, kamiennych murów oraz stalowych krat stanowią tło dla sztuki i historii fotografii. Portugalskie Centrum Fotografii gromadzi i prezentuje fotografie, aparaty i archiwa zdjęciowe.
Znajdziesz tutaj:
– po pierwsze wystawy czasowe – zwykle kilka jednocześnie, dobrze rozłożonych po kondygnacjach.
– po drugie, Nucleo Museologico Antonio Pedro Vicente i Salę Pamięci – stałe ekspozycje opowiadające historię fotografii i samego miejsca.
– po trzecie, kolekcję aparatów od pierwszych skrzynek po modele z XX wieku, w tym intrygujące aparaty szpiegowskie, maleństwa ukrywane w papierośnicach czy przyciskach, które działają na wyobraźnię. To jeden z najbardziej lubianych przez zwiedzających fragmentów trasy.

Godziny otwarcia
Wtorek – Piątek: 10:00-18:00
Weekend i święta: 15:00-19:00
Poniedziałek: nieczynne
Wstęp: bezpłatny

Centro Portugues de Fotografia, współrzędne GPS:
41°08’41.0″N 8°36’57.6″W
41.144718, -8.616003 – kliknij i wyznacz trasę

12. Klasztor Świętego Benedykta z Vitorii (Mosteiro de Sao Bento da Vitoria)

Jeśli lubisz miejsca, w których historia nie kończy się na ładnej fasadzie, tylko naprawdę żyje we wnętrzach, ten adres w Porto będzie dobrym wyborem. Mosteiro de Sao Bento da Vitoria to potężny, benedyktyński kompleks w dzielnicy Vitoria, dosłownie kilka minut spacerem od wieży Clerigos i dawnego więzienia Cadeia da Relacao. Budowę klasztoru rozpoczęto w 1604 r., a prace trwały … niemal cały wiek. Ten długi proces widać do dziś: architektura łączy manieryzm z barokiem, a dekoracje kościelne pochodzą z różnych okresów i warsztatów.
Najpierw była więc wielka budowa, a później wyposażenie (ołtarze, rzeźbione i złocone retabula oraz organy kończono jeszcze w XVIII stuleciu). To właśnie ta mieszanina ascezy z dekoracyjnym rozmachem sprawia, że kościół Sao Bento da Vitoria działa na zmysły inaczej niż większość świątyń w Porto.
Potem przyszły czasy burzliwe. W trakcie wojen napoleońskich (1808) kompleks zamieniono w szpital wojskowy, a po likwidacji zakonów (1834-1835) w instytucje wojskowe i penitencjarne (m.in. trybunał i więzienie). XX wiek dołożył swoje: przebudowy i ubytki z lat 70. i 80. pozostawiły w środku brutalne ślady.
Dzisiaj gospodarzem przestrzeni jest m.in. teatr (Teatro Nacional Sao Joao), który organizuje tu spektakle i koncerty.

Godziny otwarcia
Wtorek – Sobota: 14:30-19:00
Niedziela: 14:30-17:00

Zwiedzanie z przewodnikiem
(Mosteiro de Sao Bento da Vitoria) poniedziałek, środa, piątek 15:30
(Teatro Sao Joao) wtorek – sobota: 12:30

UWAGA! w przypadku tego obiektu sprawdź wcześniej możliwość zwiedzania na stronie internetowej
więcej informacji: oficjalna strona obiektu – [klik]

Wejście do Mosteiro de Sao Bento da Vitoria, współrzędne GPS:
41°08’38.3″N 8°36’56.6″W
41.143984, -8.615724 – kliknij i wyznacz trasę

13. Punkt widokowy Vitoria (Miradouro da Vitoria)

Są w Porto punkty widokowe, które robią „wow”, i są takie, które robią klimat. Miradouro da Vitoria należy do tej drugiej kategorii. Zamiast barierki ze stali nierdzewnej spotkasz tu kruszejący mur; zamiast kawiarni ciszę przerywaną śmiechem grupki znajomych; zamiast tłumów są sąsiedzi z psami i fotografowie, którzy wiedzą, o której godzinie zachodzące słońce będzie malowało kolory na dachówkach Ribeiry. To taras wciśnięty pomiędzy kościół Nossa Senhora da Vitoria a poprzemysłowe, nieco zdziczałe zabudowania, z którego rozlewa się klasyczny pejzaż: Douro, most Dom Luís I, Se z Paco Episcopal i długie pasmo dachów aż po Vila Nova de Gaia. Widok jest pocztówkowy, ale oprawa miejsca zupełnie nie pocztówkowa, co paradoksalnie działa zdecydowanie na plus.
Wskazany przeze mnie punkt znajduje się na terenie prywatnym, a przez lata przy wejściu wisiała informacja w rodzaju „Acesso autorizado a turistas” (czyli: zakaz wstępu turystom”). W praktyce dostęp dla odwiedzających był tolerowany jako niepisana umowa sąsiedzka.
Miasto od lat mierzy się ze stanem prawnym i własnością tego skrawka (sprawa trafiła nawet do sądu), dlatego zdarzają się okresy, kiedy furtka bywa zamknięta lub teren jest doraźnie porządkowany. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to tyle, że zwykle wejdziesz ale nie jest to oficjalny punkt turystyczny.
Zasada jest prosta: furtka jest otwarta – wchodzisz, jeśli furtka jest zamknięta, nie forsuj jej.

Choć miejsce bywa nazywane „ukrytym”, to sekret dawno nie jest już lokalną tajemnicą. W weekendy przed zachodem słońca potrafi być tu tłoczno, ale atmosfera pozostaje lokalna; nie ma sprzedawców pamiątek, a jedyne „udogodnienia” to niski mur, na którym siadają ludzie, i nierówny grunt na tym niewielkim skrawku ziemi.
Jeśli chcesz zaliczyć najlepszy widok, to przyjdź 30-40 minut przed zachodem słońca.

Punkt widokowy Miradouro da Vitoria, współrzędne GPS:
41°08’35.4″N 8°36’57.2″W
41.143168, -8.615886 – kliknij i wyznacz trasę

14. Katedra w Porto (Se do Porto)

W Porto są miejsca, które zostają w głowie jeszcze długo po wyjściu. Do takich należy Se do Porto, czyli katedra, która wygląda jakby najpierw miała odeprzeć szturm, a dopiero potem przyjąć procesję (dwie masywne wieże, krenelaże, geometryczna rozeta nad portalem). Stoi na skalnym wypiętrzeniu zwanym Terreiro da Se, dokładnie tam, gdzie od wieków miasto pilnowało przejścia między skarpą a rzeką. To jeden z najstarszych zabytków miasta i zarazem świetny skrót jego dziejów: romański korzeń (XII–XIII w.), gotyckie dobudowy, potem barokowe szlify.
Wejście do środka studzi emocje: chłodna, kamienna nawa, wysoka jak kadłub odwróconego okrętu, niesie dźwięk kroków i zapach kadzidła. Światło przeciska się tu delikatnie, wąskimi strugami, rysując na posadzce siatkę cienia. I dopiero w tym półmroku dobrze widać wszystkie style współpracują ze sobą. Barokowy przepych nie przykrywa romańskiego szkieletu, tylko osiada na nim jak złoty akcent na szarej tkaninie.
Z południowego ramienia transeptu kroki same prowadzą do krużganka. To jeden z najpiękniejszych „ogrodów w kamieniu” w całym Porto. Gotyckie ostrołuki i arcydelikatne zworniki grają tu z błękitem azulejos (XVIII w.). Na tarasie piętro wyżej pojawia się niespodzianka: panele z motywami mitologii antycznej (rzadkość w przestrzeni kościelnej, a w Porto prawdziwy smaczek).

Na placu przed katedrą stoi jeszcze jeden element historii prawa i władzy: skręcona kolumna pelourinho (pręgierz). Nie jest to średniowieczny oryginał, tylko rekonstrukcja ustawiona w 1945 r. podczas wielkiej przebudowy okolic Se. W latach 30-40 XX wieku wyburzono tu całe kwartały, żeby dać “oddech” katedrze i stworzyć dzisiejszy, szeroki plac. Formę pręgierza wzięto z ryciny z 1797 r., stąd wrażenie „historyczności”. Oryginalny pręgierz stał niżej, w Ribeirze i służył głównie do wykonywania kar na pokaz oraz publicznego wystawiania skazańców.

Godziny otwarcia i bilety
Katedra (nawa):
IV-X: 09:00-18:30
XI-III: 09:00-17:30
Msza: codziennie 11:00
Zamknięte: Boże Narodzenie i Niedziela Wielkanocna.
Wstęp: bezpłatny

Krużganek, taras, skarbiec (Casa do Cabido) i wieża:
IV-X: 09:00-18:00 (wieża zamyka się o 18:00)
XI-III: 09:00-17:00 (wieża do 17:00)
Bilet: 3 EUR (2025)(dzieci do 10 lat bezpłatnie)

Se do Porto, współrzędne GPS:
41°08’33.6″N 8°36’42.1″W
41.142654, -8.611696 – kliknij i wyznacz trasę

15. Pałac Biskupi (Paco Episcopal)

Stojący tuż obok katedry Paço Episcopal (dawny Pałac Biskupi) nie jest pałacem królewskim, choć to właśnie on długo uchodził za pierwszy „prawdziwy” pałac w mieście. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza przebudowie z XVIII w., kiedy to na życzenie biskupa Frei Joao Rafaela de Mendoncy zlecono odświeżenie średniowiecznej siedziby.
Natychmiast w oczy rzuca się surowa bryła z fasadą pełną rytmu barokowych okien i portalem zwieńczonym herbem biskupa. W kontraście znajduje się wnętrze, które zaskakuje monumentalną klatką schodową o neoklasycystycznej dekoracji malarskiej oraz zbiorem portretów biskupów. Sale położone najwyżej dają doskonały widok na meandrujące Douro (to jedna z przyjemniejszych panoram tej okolicy).
Choć Paco Episcopal jest częścią historycznego centrum Porto wpisanego na listę UNESCO, bywa pomijany przez zabieganych turystów pędzących między katedrą a Ribeirą. Moim skromnym zdaniem niesłusznie. Jeżeli dysponujesz odpowiednią ilością czasu, polecam zwiedzanie w środku.

Historia miejsca sięga XIII w. Już wtedy stała tu biskupia rezydencja. W XV–XVII w. pałac rozbudowywano, a wydarzenia polityczne XIX w. zostawiły tu swój ślad: podczas oblężenia Porto (1832-33) część kompleksu służyła jako pozycja obronna i ucierpiała w walkach; po odbudowie (od 1868 r.) pałac na kilka dekad stał się wręcz siedzibą władz miejskich (1916-1956). Dziś oprócz funkcji reprezentacyjnych i mieszkalnych dla biskupów działa tu stała trasa zwiedzania (od 2016 r. w formie muzeum), gdzie poza klatką schodową i salami amfiladowymi zobaczysz m.in. rekonstrukcję jadalni z wystawną „Baixelą Manuelińską” i zestawem sreber projektu Rafaela Bordalo Pinheiro.

Ciekawostki:
Nad portalem głównym zobaczysz herb biskupa Mendoncy, „gospodarza” przebudowy; to dzięki niemu fasada zyskała dzisiejszy pałacowy wygląd.

W średniowiecznym pałacu (poprzedniku dzisiejszego) w 1386 r. gościła Filippa z Lancaster. Kilka miesięcy później, 2 i 14 lutego 1387 r., odbyły się w Porto uroczystości ślubne z królem Janem I (część w katedrze). To małżeństwo przypieczętowało angielsko-portugalski sojusz znany jako traktat z Windsoru (1386), najstarszy nieprzerwany sojusz w Europie. Jej dzieci, m.in. Henryk Żeglarz, przyszły król Duarte (Edward), Pedro z Coimbry, Izabela (księżna Burgundii) oraz Ferdynand „Święty Książę”, przeszły do historii jako „Inclita Geracao”, czyli „Słynne Pokolenie”.
Filippa z Lancaster słynęła z pobożności, dbałości o edukację dworu i sprawne zarządzanie królewskim domem; kronikarze przedstawiali ją jako wzór królowej. Zmarła podczas epidemii dżumy latem 1415 r. (najczęściej wskazuje się Odivelas pod Lizboną) i spoczęła w klasztorze Batalha w Kaplicy Założyciela, we wspólnym grobowcu z mężem. Ich postacie na sarkofagu trzymają się za ręce (symbol sojuszu Portugalii i Anglii).

Paco Episcopal, współrzędne GPS:
41°08’31.9″N 8°36’42.0″W
41.142198, -8.611657 – kliknij i wyznacz trasę

16. Pałac Giełdy (Palacio da Bolsa)

Palacio da Bolsa to wizytówka i kupiecka duma Porto. Powstał w miejscu zniszczonych w 1832 r. krużganków franciszkańskiego klasztoru. Rok później królowa Maria II przekazała ruiny kupcom, a 6 października 1842 r. wmurowano kamień węgielny pod neoklasycystyczny pałac. Surowy porządek fasady budynku to świadome przeciwstawienie bogactwu wnętrz, których dekorację dopieszczano jeszcze w XX w.
Zwiedzanie zaczyna się zwykle w Patio das Nacoes, dziedzińcu nakrytym ośmioboczną szklaną kopułą, pod krawędzią której biegnie fryz z herbami państw, z którymi Portugalia utrzymywała XIX-wieczne relacje handlowe. Kolejne sale opowiadają historię biznesu kupieckiego w Porto. Sala do Tribunal przypomina o działalności sądu handlowego, zaś w Sala da Assembleia Geral czeka inna ciekawostka: gipsowe okładziny udają rzeźbione drewno. Kulminacją jest absolutnie zjawiskowa, inspirowana Alhambrą sala Salao Arabe. Złocone arabeski, perfekcyjnie zdobne inskrypcje po arabsku, podłoga łącząca kilka egzotyczny gatunków drewna … i mała niedoskonałość, o której lubią wspominać lokalni przewodnicy. Chodzi od drobne celowe asymetrie w zdobieniach. Tłumaczy się je nawiązaniem do maksymy z tradycji muzułmańskiej, że „doskonały jest tylko Bóg”.

Całość wciąż służy jako najbardziej reprezentacyjny salon uroczystości miejskich. To tu Porto przyjmuje głowy państw.

W trakcie zwiedzania warto zwrócić uwagę na „Gabinete de Gustave Eiffel” (gabinet poświęcony inżynierowi, który w Porto projektował m.in. most Maria Pia). Zajrzyj też do sali telegraficznej z urządzeniem służącym niegdyś do przekazywania wieści o statkach wpływających do Douro.

Ciekawostka:
Palacio da Bolsa to wciąż siedziba i miejsce działalności Associacao Comercial do Porto (Stowarzyszenie Handlowe Porto).

Zwiedzanie i bilety
Godziny wizyt:
codziennie 09:00 – 18:30 (uwaga: niektóre sale bywają czasowo wyłączone z powodu wewnętrznych wydarzeń).

Zwiedzanie Palacio da Bolsa odbywa się z przewodnikiem, wejścia odbywają się o określonych godzinach, a ilość miejsc jest limitowana.

sprawdź: bilety wstępu do Palacio da Bolsa – [klik]

Wstęp lub zniżki do Palacio da Bolsa znajdują się również w niektórych pakietach biletów lub kart miejskich (np. -25% z Porto.CARD).

sprawdź: pakiety biletów i karty w Porto – [klik] (Tiqets)

Pałac Giełdy, współrzędne GPS:
41°08’28.9″N 8°36’55.4″W
41.141349, -8.615391 – kliknij i wyznacz trasę

17. Kościół św. Franciszka (Igreja de Sao Francisco)

Na tyłach Palacio da Bolsa stoi świątynia, która z zewnątrz wygląda skromnie, ale w środku… dosłownie tonie w złocie. Igreja de Sao Francisco to najważniejszy gotycki kościół Porto wzniesiona (1383–1410) przy franciszkańskim konwencie. Jej fasadę rozpoznasz po finezyjnej rozecie i portalu z trójkątnym szczytem.
Niemal całe wnętrze kościoła obłożono rzeźbionym i złoconym drewnem, które pokrywa filary, sklepienia naw bocznych, ramy okienne i ołtarze. To wizytówka tutejszego baroku i jeden z najsłynniejszych „złotych” kościołów w Portugalii.

W podziemiach czekają katakumby gdzie pochowano braci i dobroczyńców Bractwa Trzeciego Zakonu. W jednym z korytarzy pod szklaną taflą możesz zajrzeć do ossuarium z tysiącami kości. Obok funkcjonuje małe muzeum z kaplicą Trzeciego Zakonu i skarbcem. Trasa zwiedzania zajmuje od 45 do 75 minut.

Godziny otwarcia
otwarte codziennie
1 IV – 30 IX: w godzinach 09:00 – 20:00
1 X – 31 III: w godzinach 09:00 – 19:00
Zamknięte 25 grudnia. (Uwaga: wybrane przestrzenie mogą być czasowo wyłączone np. z powodów liturgicznych lub konserwatorskich).
Wstęp płatny.

Igreja de Sao Francisco, współrzędne GPS:
41°08’27.6″N 8°36’57.7″W
41.141009, -8.616018 – kliknij i wyznacz trasę

18. Tramwaj numer 1 (Tram 1)

Jeśli chcesz zobaczyć Porto „od strony wody” i poczuć miasto tak, jak czuli je dawni mieszczanie jadący na kąpiele morskie, wsiądź w Tram 1 przy przystanku Infante, dosłownie kilka kroków do kościoła Sao Francisco. Zabytkowy wagon z drewnianym wnętrzem z lat 20.–30. XX w. powoli trzęsie się po torach wzdłuż północnego brzegu Douro, mija dawne nabrzeża, dociera pod most Arrabida i kończy bieg w zielonym Jardim do Passeio Alegre w dzielnicy Foz, tam gdzie rzeka spotyka Atlantyk.
Sama trasa to krótka lekcja historii urbanistyki Porto:
po lewej (od strony rzeki): łodzie, wyloty doków i widoki na Gaię,
po prawej: magazyny, dawne warsztaty i przystanki pamiętające czasy, gdy ta linia dowoziła całe rodziny nad morze.
Dziś tramwaj to „żywe muzeum”, atrakcja turystyczna, ale również prawdziwy środek transportu, którym najprzyjemniej jechać rano lub późnym popołudniem, gdy jest ciszej i łatwiej o miejsce przy oknie po południowej stronie wagonu (lepsze ujęcia na Douro).

Historia tutejszego tramwaju zaczyna się w 1872 r. od linii konnych zwanych „Carros Americanos”. Elektryfikacja przyszła w 1895 r. Porto było wtedy jednym z pionierów na Półwyspie Iberyjskim. Dziś sieć zabytkowa składa się z dwóch regularnie kursujących linii (1 i 18), ale to „jedynka” (wzdłuż rzeki) jest najbardziej malownicza. Wnętrza z lakierowanego drewna i mosiądzu, trzask łączników na zakrętach i miarowy dzwonek maszynisty dodają przejażdżce klimatu, którego nie da się zastąpić niczym innym.

Trasa i przystanki
Linia 1 łączy Infante z Passeio Alegre, po drodze zatrzymując się m.in. przy Alfandega, Cais das Pedras, Museu do Carro Eletrico (warto wysiąść na chwilę), Ponte da Arrabida, Fluvial i Cantareira. Cały przejazd trwa zwykle około 23–30 minut. Rzeczywisty czas przejazdu zależy od sezonu i natężenia ruchu. Na końcu spacerem dojdziesz do latarni Farol de Felgueiras i promenady nad Oceanem.

Ciekawostki:
Pierwszą linię (konno) uruchomiono w 1872 r. Elektryczne wozy wyjechały na tory w 1895 r. (były jednymi z pierwszych na Półwyspie Iberyjskim). Dzisiejsza „jedynka” w dużej mierze powtarza właśnie tamten XIX-wieczny nabrzeżny przebieg trasy.

Przy przystanku Museu do Carro Eletrico działa Muzeum Tramwaju w dawnej elektrowni z 1914 r. Świetny dodatek do przejażdżki. Bilet tramwajowy daje zniżkę do muzeum (zależnie od rodzaju biletu).

Godziny kursowania i częstotliwość
Codziennie, w godzinach 09:00 – 20:35,
kursy co około 20 minut (harmonogram zależy od pory roku).
Czas przejazdu w jedną stronę około 25-30 min.

Bilety i ceny (2025)
Dorośli:
1 przejazd – 6,00 EUR
bilet „2 przejazdy” (tam i z powrotem tego samego dnia) – 8,00 EUR
bilet 2-dniowy – 12,00 EUR

Dzieci (4-12 lat):
1 przejazd – 3,50 EUR
bilet 2-dniowy – 6,00 EUR

Gdzie kupić bilet na tramwaj?
Wyłącznie u konduktora w tramwaju (dotyczy biletów jednorazowych, 2-przejazdowych i 2-dniowych).

Zniżka do Muzeum Tramwaju: kupon na bilecie (30-50% w zależności od rodzaju).

Uwaga! karty turystyczne Andante Tour 24/72h nie są ważne w tramwajach zabytkowych

Infante – przystanek początkowy tramwaju tramwaju nr 1, współrzędne GPS:
41°08’26.1″N 8°36’58.9″W
41.140578, -8.616364 – kliknij i wyznacz trasę

Passeio Alegre – przystanek końcowy tramwaju nr 1, współrzędne GPS:
41°08’51.7″N 8°40’03.6″W
41.147682, -8.667677 – kliknij i wyznacz trasę

19. Ribeira

Ribeira to serce dawnego Porto. Tarasami tworzącymi mieszankę domostw i wąskich uliczek dzielnica schodzi po skarpie prosto do Douro. Sama nazwa oznacza po portugalsku „nadrzecze”. Od średniowiecza działał tu port, magazyny, targi i warsztaty, a życie koncentrowało się wokół dzisiejszego Praca da Ribeira oraz nabrzeży Cais da Estiva i Cais da Ribeira. W XVIII w., gdy miasto szukało lepszej komunikacji między wybrzeżem a „górą”, gubernator Joao de Almada e Melo otworzył nową Rua de Sao Joao i przebudował plac. Efekt to regularne pierzeje z arkadami po stronie północnej i zachodniej. Od południa plac otwiera się dziś na rzekę (dawny odcinek murów rozebrano w 1821 r.). W niszy Fontanny św. Jana stoi współczesna rzeźba João Cutileiro (2000), a kilka kroków dalej znajdziesz „Cubo da Ribeira”, czyli współczesny, kostkowy akcent nad reliktami XVII-wiecznej studni.
Można powiedzieć, że obecnie Ribeira łączy kilka warstw czasu: średniowieczne koryta ulic, oświeceniowy porządek placu i XXI-wieczną sztukę w przestrzeni publicznej.

Spacer po nabrzeżu prowadzi pod post Ponte de Dom Luis I (stalowy łuk z 1886 r.), zaprojektowany przez Theophila Seyriga (współpracownika Eiffla). Dwupoziomowy most spina Ribeirę z Gają: dołem przejdą piesi i autobusy, górą jeżdżą składy metra D i również spacerują piesi mając do dyspozycji jedną z najpiękniejszych panoram Porto i winnic na zboczu Vila Nova de Gaia.

Po samej Ribeirze spaceruje się bez planu: Rua da Fonte Taurina, Rua da Reboleira i zaułki Barredo pokazują codzienny wymiar dzielnicy: pranie na balkonach, drobne warsztaty, schody wijące się między domami. Na styku nabrzeża i starego miasta przetrwała też brama Postigo do Carvao (1348), to jedyne zachowana pamiątka średniowiecznych Muralhas Fernandinas, przez które przenikały do miasta towary (nazwa upamiętnia węgiel: carvao). Przy okazji jest to świetne miejsce, by uświadomić sobie, jak blisko były kiedyś port, magazyny i miejskie mury.

Zanim powstała linia kolejowa beczki spławiano tu rzeką Douro płaskodennymi łodziami rabelo. Ich sylwetki wciąż zobaczysz przy nabrzeżu. Dziś głównie jako statki wycieczkowe na popularnym „Rejsie Sześciu Mostów” (ok. 50 minut wzdłuż sześciu mostów Porto i Gai).
W południe może być trudno o bilety. Dobrym rozwiązaniem jest rezerwacja on-line. Poniżej link do różnych ofert kilku przewoźników.

sprawdź bilety: Porto – Rejs Sześciu Mostów – [klik] (GetYourGuide)

UWAGA!
Jeżeli chodzi o jedzenie to pierwsza linia restauracji nad rzeką ma spektakularne widoki i ceny. Ciekawsze propozycje w lepszych cenach znajdziesz często ulicę lub dwie w głąb (m.in. okolice ulic Rua da Fonte Taurina oraz Reboleira).

Ciekawostka:
W Porto utrwaliła się tradycja, że Infant Henryk Żeglarz (Infante D. Henrique) przyszedł na świat 4 marca 1394 r. w dzisiejszej Casa do Infante (dawnej królewskiej komorze celnej i mennicy przy nabrzeżu). Tę wersję wspierają dwa dokumenty: przekaz kronikarza Fernao Lopesa, który w „Cronica de D. Joao I” wskazuje po prostu Porto jako miejsce narodzin, oraz średniowieczny pergamin z Archiwum Miejskiego (przechowywanego właśnie w Casa do Infante), rejestrujący wydatki miasta na uroczystości chrztu cztery dni po narodzinach.
Skąd jednak dokładnie Casa do Infante? W XIV w. był to największy świecki kompleks królewski w mieście: magazyn, urząd celny i mennica, z kwaterami dla urzędników i zapleczem do goszczenia dworu podczas pobytów w Porto. Stąd wniosek, że właśnie tu mogła zatrzymać się królewska para i że tu narodziny są najbardziej prawdopodobne. Tak narodziła się nazwa „Dom Księcia” i lokalna tradycja, utrwalona później w muzealnej narracji. Trzeba jednak uczciwie dodać, że jest to rekonstrukcja oparta na dość wiarygodnych, ale jednak tylko przesłankach, a nie podpisany akt urodzenia z adresem.

Ribeira, punkt orientacyjny przy nabrzeżu, współrzędne GPS:
41°08’27.0″N 8°36’47.1″W
41.140842, -8.613072 – kliknij i wyznacz trasę

20. Most Dom Luis I

Nad Douro przerzucono wiele mostów, ale tylko jeden stał się symbolem miasta. Dwu­poziomowy łuk z żelaza, nitowany misternie jak koronka, łączy Ribeirę z Gają i od ponad wieku dowodzi, że inżynieria bywa sztuką. Most Dom Luis I, zaprojektowany przez Theophila Seyriga (bliskiego współpracownika Eiffla i autora wcześniejszego mostu kolejowego Maria Pia) wygrał konkurs ogłoszony w 1880 r. Budowę zlecono belgijskiej Societe de Willebroek. 31 października 1886 otwarto górny pokład, a dwa lata później ukończono dolny poziom. W chwili ukończenia było to najdłuższe tego typu przęsło na świecie (172 m).

Góra służy dziś pieszym i linii D metra, a dół pieszym, rowerom oraz transportowi publicznemu i taksówkom. Z górnego poziomu wychodzi się niemal wprost do Jardim do Morro i na taras Serra do Pilar (dws najlepsze punkty widokowe na zachód słońca nad dachami Ribeiry).
Jeżeli zastanawiasz się czy iść na obserwację zachodu słońca na most, to podpowiadam, że lepszym punktem widokowym będzie taras przy Mosteiro da Serra do Pilar (24). Widoki (i zdjęcia) są zdecydowanie ciekawsze gdy na tle zachodu słońca widać również most.

Ciekawostka:
U stóp mostu przy Ribeirze, obok wylotu dolnego pokładu, stoją filary po dawnym moście wiszącym Ponte Pensil (1843–1886).

UWAGA!
Jak wjechać na górę bez wspinaczki?
Z Ribeiry kursuje kolejka Funicular dos Guindais. Jej położenie zaznaczyłem na mapie atrakcji. W ten sposób możesz szybko dotrze z Ribeiry na górę mostu, ale również po zakończonym dniu zwiedzania wrócić z Gaia górnym pokładem i zjechać na wieczorną kolację do Ribeiry.

Most Dom Luis I, współrzędne na środku długości kładki, współrzędne GPS:
41°08’24.0″N 8°36’34.1″W
41.140000, -8.609463 – kliknij i wyznacz trasę

21. Piwnice Porto (Caves do Vinho do Porto)

Po drugiej stronie Douro, naprzeciwko Ribeiry, leży “królestwo porto”. Rzędy czarnych dachówek kryją piwnice, w których przez stulecia dojrzewało wzmacniane wino z Doliny Douro. Nie są to małe piwnice, tylko wielkie składy i magazyny, gdzie w półmroku dębowe pipy (ok. 550 l) i olbrzymie toneis (nawet do kilkudziesięciu tysięcy litrów) trzymają rubinowe, tawny i białe porto w idealnym mikroklimacie: chłodniej, bardziej wilgotno, z bryzą od Atlantyku. Historycznie przeniesiono dojrzewanie właśnie tutaj, by uniknąć letniego „pieczenia” w upalnym Douro; dziś część domów potrafi odtworzyć te warunki także w górach, ale Gaia pozostała sercem tradycji.

Ciekawostka:
Douro to jeden z najstarszych (1756) wyznaczonych w formie granic, realnie regulowany prawem i wymaganiami jakości region winiarski. Wprawdzie Chianti (1716) i Tokaj (1737) mają wcześniejsze akty prawne, ale to właśnie Douro szybko i skutecznie połączyło ze sobą w jeden spójny, sprawny system: granice, nadzór produkcji, klasyfikację i kontrolę handlu, gdy w połowie XVIII w. handel porto rozchwiały spekulacje i fałszerstwa.
Gdy popyt rósł szybciej niż jakość do słabszych win dolewano nawet sok z bzu czarnego (baga de sabugueiro), by sztucznie pogłębić ich barwę. W 1756 roku markiz de Pombal postawił na twarde państwowe sterowanie rynkiem. Powołał Companhia Geral da Agricultura das Vinhas do Alto Douro (królewska kompania – późniejsza Real Companhia Velha) tworząc pierwszy tak kompleksowy i działający mechanizm kontroli oraz utrzymania jakości wina na świecie.
Wprowadził też dodatkowe ograniczenia dla reputacji szybkiej poprawy porto: monopol kompanii na handel z wybranymi rynkami (m.in. Anglia, Brazylia), kontrolę nad aguardente vínica (destylat winny używany do wzmacniania) oraz zakaz uprawy i używania bzu czarnego w regionie, aby uciąć proceder „barwienia” wina.
W Gai stworzono Entreposto de Gaia czyli strefę celno-magazynową. Stała się portowym zapleczem dla eksportu. Do roku 1986 prawo preferowało (a wręcz wymagało), aby wina dojrzewały i były wysyłane wyłącznie z Gai.
Na nabrzeże w Gai beczki spływały płaskodennymi łodziami (rabelos), a po budowie zapór i śluz oraz dróg kolejowych w drugiej połowie XX w. zastąpiły je cysterny. Dzisiaj łodzie służą jako atrakcja turystyczna.

Dla zwiedzających pienice w Porto to dziś świat równoległy: z jednej strony wielkie, historyczne domy (Taylor’s, Graham’s, Sandeman, Ferreira), z drugiej muzea, tarasy widokowe i koncerty fado (np. u Cálem). Niektóre piwnice łączą degustacje z kolacją i widokiem na Porto (restauracja Vinum w Graham’s; ogród i taras u Taylor’s), inne stawiają na archiwalia i opowieści historyczne (Ramos Pinto, Ferreira).

Godziny wizyt:
Większość piwnic działa codziennie, zwykle 10:00 – 18:00 (19:00). Latem dłużej.
Obowiązuje rezerwacja godziny i limit miejsc w turach.

UWAGA!
Piwnice porto cieszą się ogromną popularnością wśród turystów, zwłaszcza w godzinach posiłków i późniejszych. Konieczna jest wcześniejsza rezerwacja. Dostępne są różne opcje, w tym również z występami muzyków Fado na żywo.

sprawdź: oferty i dostępne terminy w piwnicach Porto – [klik] (GetYourGuide)

– główne piwnice w Porto: krótki przewodnik

Zanim zaczniesz rezerwować poznaj w skrócie rónice w ofercie i charakterze wizyt oferowanych przez najbardziej znane piwnice.

Taylor’s – audioguide, ogród z tarasem, duży wybór degustacji
To jedna z najbardziej dopracowanych wizyt w Gai: całoroczna trasa z przewodnikiem audio w 13 językach (w tym język polski) prowadzi przez muzealną ekspozycję (filmy, zdjęcia, eksponaty) i ciągi piwnic z beczkami. Standardowo po zwiedzaniu próbujesz 3 wina: Chip Dry – Extra Dry White (wytrawne białe), LBV (późno butelkowane, z jednego rocznika) i 10-Year-Old Tawny (tawny „10-letni”). Za dopłatą możesz podnieść „pułap” do starszych tawnies albo klasycznego Vintage. Bezpośrednio przy piwnicach działa restauracja Barao Fladgate oraz hotel The Yeatman, oba z tarasami i widokiem na Porto. Tasa kończy się w ogrodzie z tarasem tarasem Taylor’s, który wiele osób wybiera na spokojną degustację.

Taylor’s, współrzędne GPS:
41°08’02.3″N 8°36’50.7″W
41.133984, -8.614088 – kliknij i wyznacz trasę
adres: Rua do Choupelo 250

Sandeman – „Don”, muzeum butelek i taras nad nabrzeżem
Trudno przegapić biały budynek z wielkim napisem SANDEMAN i sylwetką „Dona”, postaci w czarnej pelerynie (portugalska peleryna studencka) i kapeluszu typu sombrero. Ten słynny znak wymyślił w 1928 r. szkocki grafik George Massiot Brown. W środku czeka Sandeman Hall oraz darmowa, wstępna część wystawy z historią marki i jedną z najciekawszych w Europie kolekcji dawnych butelek (egzemplarze nawet z XVII w.). Potem przechodzi się przez hale z kadziami i beczkami do sal degustacyjnych.
Rodzaje wizyt:
– krótka Porto Sandeman Visit (50 min / 3 wina: białe, ruby, tawny)
– 1790 Visit (przybliżony czas trwania: 1h 30min, degustacja 5 win)
– Old Tawnies (przybliżony czas trwania: 1h 30min, degustacja starych win: 10, 20, 30 i 40 letnich)
– Wine & Chocolate (przybliżony czas trwania: 1h, degustacja 3 win + czekolada)
– Mastering (przybliżony czas trwania: 3h, degustacja 5 win)

Sandeman, współrzędne GPS:
41°08’15.6″N 8°36’44.8″W
41.137662, -8.612439 – kliknij i wyznacz trasę
adres: Largo Miguel Bombarda 47

Calem – zwiedzanie oraz koncert fado
Calem realizuje popularny zestaw: piwnice + degustacja + fado. Najpierw krótki, łączony specer po piwnicach i mini-muzeum interaktywnym, potem 45-minutowy koncert fado (zwykle duet głosów + gitary), w trakcie lub po koncercie podawane są 2 kieliszki porto (białe oraz czerwone).

Calem, współrzędne GPS:
41°08’17.5″N 8°36’39.4″W
41.138206, -8.610953 – kliknij i wyznacz trasę
adres: Av. de Diogo Leite 344
(tuż przy nabrzeżu, 2–3 min od dolnego poziomu mostu Luiz I)

Graham’s – „1890 Lodge” oraz restauracja Vinum
„1890 Lodge” na wzgórzu nad Gają łączy zwiedzanie z przewodnikiem (muzeum, hale z beczkami i butelkami) i degustację z komentarzem w salach z widokiem na rzekę. Najlepiej zarezerwować godzinę z wyprzedzeniem, a wizytę połączyć z posiłkiem w restauracji Vinum, otwartej codziennie od 12:00 do północy (kuchnia oparta m.in. na mięsie z pieca i rybach).

Graham’s, współrzędne GPS:
41°08’14.7″N 8°37’24.8″W
41.137423, -8.623561 – kliknij i wyznacz trasę
adres: Rua do Agro 141

Burmester – pierwszy przystanek przy moście
Burmester stoi dosłownie obok dolnego wylotu mostu Dom Luis I po stronie Gai (plac Largo Dom Luis I). To wygodny pierwszy przystanek po zejściu z mostu: szybkie dojście, regularne tury z przewodnikiem i kilka pakietów degustacji (od klasycznego „2-3 kieliszki” po połączenia z czekoladą).
Wnętrza są kompaktowe, a narracja skupiona na historii marki (od 1750 r.).

Burmester, współrzędne GPS:
41°08’20.8″N 8°36’32.5″W
41.139099, -8.609016 – kliknij i wyznacz trasę
adres: Largo Dom Luís I (przy moście Dom Luis I)

Ferreira – ślad „Ferreirinhy”, muzeum Vintage i sala z azulejos
Porto Ferreira to portugalska ikona z 1751 r., mocno związana z postacią Dony Antonii Adelaide Ferreira („Ferreirinha”), przedsiębiorczyni, która w XIX w. rozwinęła winnice Douro i zostawiła imponującą piwnicę Vintage.
Wizyta zaczyna się zwykle w Domu Dony Antonii, prowadzi przez długie galerie z kadziami i beczkami, dalej przez Vintage Museum, po czym kończy się degustacją.

Rodzaje wizyt (przykłady):
– Porto Ferreira Visit (przybliżony czas trwania: 50 min, degustacja 3 win: białe, ruby, tawny)
– Dona Antonia Visit (przybliżony czas trwania: 1h 30min, degustacja 5 win sygnowanych jej nazwiskiem)
– Port & Chocolate (przybliżony czas trwania: 1h, degustacja 3 win + czekolada)
– Porto Vintage Visit (przybliżony czas trwania: 1h 30min, degustacja 4 win, w tym 2 Vintage),
– Mastering (przybliżony czas trwania: 3h, degustacja 5 win)

Ferreira, współrzędne GPS:
41°08’13.0″N 8°37’09.4″W
41.136944, -8.619263 – kliknij i wyznacz trasę
Adres: Av. Ramos Pinto 70

– jakie porto wybrać: szybka ściąga

Ruby – czyli rubinowy styl „owoc i moc”. Dojrzewa krótko w stalowych tankach lub dużych kadziach, żeby zachować kolor i świeży aromat owoców zamiast nut z beczki. Reserve/Reserva (lepsza selekcja win – pełniej i bardziej soczyście),
LBV – Late Bottled Vintage („późno butelkowane”: z jednego rocznika, 4-6 lat w drewnie, często gotowe do picia od razu),
Vintage (klasa „król” – tylko najlepsze roczniki, szybko butelkowane i dojrzewające dalej w szkle).

Crusted Port – rzadziej spotykany kuzyn Ruby. To mieszanka kilku roczników, butelkowana po 3-4 latach w drewnie, a potem musi poleżeć w butelce min. 3 lata. Osad („crust”) jest tu normą, więc dekantacja (czyli ostrożne przelewanie cieczy znad osadu) to dobry nawyk. Smakowo bywa bliżej młodego Vintage niż prostego Ruby.

Tawny – „płowy, ceglasty” styl, dojrzewa w beczkach i dzięki temu posiada wyraźne nuty orzecha, karmelu, skórki pomarańczy. Podstawowe Tawny są młode i lżejsze, ale magia dzieje się przy oznaczeniach wieku (10/20/30/40 lat) – to profil wiekowy mieszanki (w uproszczeniu średnia wieku win), a nie wiek najmłodszego wina.
Od 2021 IVDP dopuścił także „50-year-old” (u wybranych domów).

White (branco) – białe porto od extra dry (bardzo wytrawne) po muito doce (bardzo słodkie). Obok młodych, cytrusowo-kwiatowych stylów warto znać Reserve White (ok. 7 lat w drewnie) oraz Aged White z oznaczeniem wieku 10/20/30/40 – profil i metoda jak przy Tawny, tylko z białych win. Są też White Colheita (białe, z jednego rocznika) oraz idealne pod tonic: Porto Tonico = białe porto + tonik + lód + plasterek cytryny / limonki.

Colheita – to tawny z jednego rocznika, min. 7 lat w beczce (często wielokrotnie dłużej – bywa 20, 30, 50 lat w drewnie), z podanym na etykiecie rokiem i datą butelkowania. Smak zmienia się wraz z czasem w beczce: od jędrnego, suszkowo-owocowego po herbaciano-orzechowy i balsamiczny.

Rose (różowe) – nowy, lekki i aromatyczny styl (pierwsze szerokie wydanie: Croft Pink, 2008). Robione przez krótką macerację czerwonych winogron bez utleniania, pije się mocno schłodzone albo w koktajlach. Dobre „na lato”.

Garrafeira – ciekawostka dla koneserów: najpierw beczka, potem wieloletnie dojrzewanie w szklanych gąsiorach (demijohns) min. 8 lat, a dopiero potem butelkowanie. Styl jedyny w swoim rodzaju (śliwka, zioła, stare drewno, świeżość szkła). Dziś praktycznie niszowy i kojarzony z domem Niepoort.

22. Kolejka gondolowa Gaia (Teleferico de Gaia)

kolejka gondolowa, która w naszym planie zwiedzania rozwiązuje bardzo konkretne zadanie: jak bez zadyszki pokonać różnicę wysokości między nadrzecznym bulwarem a górnym poziomem mostu Dom Luís I i stacją metra linii D.
Trasa kolejki biegnie równolegle do Douro: z jednej strony czerwone dachy lodges (piwnic), z drugiej Ribeira i żelazny łuk mostu. Najprzyjemniej jedzie się z góry na dół przy zachodzie słońca, gdy rzeka robi się miedziana, ale w naszym przypadku atrakcji jest tak wiele, że nie ma konieczności (ani czasu) celowania w słoneczny zachód.

Technicznie to krótki odcinek. Ma około 600 m i zajmuje 5 minut jazdy. Średnie nachylenie: 9,1%. Górna stacja leży na wysokości ok. 63 m n.p.m., tuż obok Jardim do Morro i mostu (górny pokład), dolna przy targu Cais de Gaia i przystaniach rejsów. Kabiny są 8-osobowe, a przepustowość sięga ok. 850 osób/godz. W praktyce oznacza to płynny ruch „co chwilę”, bez długiego stania w kolejce.

Godziny otwarcia:
25 X-23 III: 10:00-18:00
24 III-25 IV: 10:00-19:00
26 IV-24 IX: 10:00-20:00 (23 VI – zwykle krócej z powodu święta Sao Joao)
25 IX-24 X: 10:00-19:00
Zamknięte tylko 25 XII

Dolna stacja (Cais de Gaia) kolejki linowej, współrzędne GPS:
41°08’14.4″N 8°36’58.3″W
41.137333, -8.616181 – kliknij i wyznacz trasę

Górna stacja (Jardim do Morro) kolejki linowej, współrzędne GPS:
41°08’16.5″N 8°36’34.3″W
41.137929, -8.609534 – kliknij i wyznacz trasę

23. Ogród na wzgórzu (Jardim do Morro)

Jardim do Morro to dosłownie „ogród na wzgórzu” czyli trawnik, palmy i ścieżki z widokiem na Ribeirę, wieżę Clerigos i łuk mostu. W naszym planie pełni funkcję miejsca krótkiego odpoczynku i relaksu (o ile jest ci potrzebny) w oczekiwaniu na niemal kinowy zachód słońca nad Porto. Przed zachodem słońca tłumy rozkładają koce, a uliczni artyści rozgrzewają taras muzyką.
Jeśli chcesz, możesz oglądać zachód słońca z tego miejsca, ale ja polecam iść dalej do punktu (24).

Jardim do Morro, współrzędne GPS:
41°08’14.0″N 8°36’34.2″W
41.137227, -8.609507 – kliknij i wyznacz trasę

24. WOW Porto

Kilkanaście odnowionych hal po dawnych magazynach wina łączy się tu w tarasowe miasteczko z placem, muzeami, restauracjami i widokiem na Ribeirę jak z pocztówki. Projekt WOW – World of Wine otwarto 31 lipca 2020 r. Stoi za nim Adrian Bridge, który zamienił około 55 tys. m² pofabrycznych przestrzeni w współczesny kwartał kultury. To nie jest jedno wielkie muzeum wina, tylko dobrze skrojony miks atrakcji: od korzenia dębu korkowego, przez historię regionu Porto, po różowe szaleństwo Pink Palace. I co najważniejsz to ciągle żywa część miasta: plenerowe koncerty, czasowe wystawy w Atkinson Museum, szkoła wina i długie wieczory na tarasach. Jeśli chcesz jednego miejsca, które łaczy w sobie Porto winne i niewinne (jakkolwiek to brzmi) naraz, to właśnie tutaj.

WOW Porto w moim planie zwiedzania potraktowałem jako atrakcję dodatkową i nie wplotłem jej w główną trasę zwiedzania z dwóch powodów: po pierwszę jest troszkę na uboczu trasy zwiedzania, a przy tak dużej liczbie atrakcji zmuszony byłem oszczędzać czas (ten argument jest trochę naciągany, bo od górnego poziomu mostu Dom Luis I i górnej stacji kolejki to zaledwie kilkanaście minut spacerem), a po drugie gdy dotrzesz do WOW to zostaniesz tu dłużej niż powinieneś … po prostu jest miło (i to jest prawdziwy powód pominięcia WOW w planie zwiedzania … ale nie mówcie proszę o tym nikomu, bo będę skończony jako autor przewodników).

Jeśli masz więcej czasu w Porto lub dopuszczasz możliwość rozwalenia całego planu na rzecz przyjemności, które oferuje WOW, to poniżej podaję wiecej informacji, które ci w tym pomogą.

– co zwiedzać w WOW: 7 muzeów (z krótkimi objaśnieniami)

The Wine Experience – interaktywne odkrywanie winiarstwa: klimat, gleba, szczepy, proces. Dobra rozgrzewka przed resztą.

Planet Cork – wszystko o korku (port. cortiça): ekologia, techniki, zastosowania.

Porto Region Across the Ages – historia Porto „przez epoki” z video mappingiem, tramwajem i salami.

The Bridge Collection – The Art of Drinking – czyli „sztuka picia”, 9000 lat naczyń i rytuałów; 2000+ eksponatów z kolekcji Adriana Bridge’a.

The Chocolate Story (symboliczny pas geograficzny 20|20) – kakao od Mezoameryki po fabrykę na miejscu; finał z degustacją i marką Vinte Vinte (20°N-20°S – tzw. pas kakaowców).

Pink Palace – przystępny „kurs” o winie rosé z pięcioma mini-degustacjami i selfie-scenografiami (m.in. różowy cadillac).

The Atkinson Museum – przestrzeń dużych wystaw czasowych (program rotuje sezonowo).

– restauracje i tarasy: gdzie usiąść

Mira Mira by Ricardo Costa – dwie gwiazdki Michelin
Autorska kuchnia od Ricardo Costy: 2-gwiazdkowa restauracja (Michelin 2025), z tarasem w stronę zachodu słońca. Karta łączy menu degustacyjne i à la carte; w daniach sporo morza i precyzji: np. krewetka „carabinero” z czosnkiem i kolendrą, pająk morski w formie cannelloni z ogórkiem fermentowanym i jalapeno, ryż z rybą i owocami morza, dorsz z fasolą i krewetką, czy gicz cielęca z gnocchi.
poziom cen: wysoki

Golden Catch – ryby i owoce morza
Świetne miejsce na mariscadę (duży tależ owoców morza) i klasyki podane współcześnie. Sztandarowy zestaw to Seafood Platter (wariant zimny, gorący lub mix; dla 3-4 osób) np. ostrygi, krewetki, małże, małże w sosie czosnek-kolendra, tempura z krewetek, mule w śmietanie.
poziom cen: średni – wysoki

T&C – klasyka kuchni portugalskiej
„Comfort food” znad Douro: caldo verde (zupa z jarmużem i chourico), arroz de pato (kaczka z ryżem), rojões (wieprzowina smażona), bacalhau w różnych ujęciach i (uwaga!) francesinha (lokalna kanapka-tost w sosie piwno-pomidorowym). Świetna miejscówka na „pierwszą kolację po muzeach”.
poziom cen: niski – średni

Root & Vine – roślinne akcenty i lekki „fusion”
Najbardziej „zielony” adres na placu: sałaty, ryby w lżejszych interpretacjach, kokos, sezam – miks Portugalii z delikatnym fusion (twórcze połączenie wpływów) i opcjami wegetariańskimi. W karcie bywają pozycje wege, ale nie jest to lokal ściśle wegański.
poziom cen: średni

PIP – pizza, pasta, burgery dla rodzin
Luźno, rodzinnie, z widokiem. Pizza z pieca i inne proste rzeczy.
poziom cen: niski

Angel’s Share – wine & cocktail bar z muzyką na żywo
Najlepiej w porze złotej godziny i po zachodzie słońca. Koktajle, porto i wina z widokiem na Ribeirę.
Muzyka na żywo w pt. i sob. 22:00 – 01:00.
W tygodniu bar działa od popołudnia do późnej nocy. Dostępny taras lub eleganckie wnętrze – wedle nastroju.
poziom cen: po dwóch drinkach bez znaczenia

WOW Porto, współrzędne GPS:
41°08’06.7″N 8°36’49.6″W
41.135204, -8.613769 – kliknij i wyznacz trasę

25. Klasztor Serra do Pilar (Mosteiro da Serra do Pilar)

Mosteiro da Serra do Pilar jest wyjątkowy: kościół i krużganek mają plan koła. Ten układ zabudowań to rzadkość w Europie. W Portugalii to jedyny taki obiekt. Pomysł na tę „geometrię doskonałą” dojrzewał od XVI w., gdy po reformie zakonu kanoników regularnych św. Augustyna postanowiono przenieść wspólnotę z podupadłego Grijo na wzgórze nad Douro (początek budowy: 1537-1538). Dzisiejszy kształt to efekt długiej historii. Realizacja rozpoczęta w 1597 roku trwała 75 lat.
Obecnie (2025) obiekt jest w trakcie remontu (niedostępny do zwiedzania), a w naszym planie będzie pełnił funkcję punktu widokowego, z którego (moim zdaniem) jest najlepszy widok na zachód słońca, miasto i most.

Tutaj kończy się nasz trasa zwiedzania, a zaczyna długi wieczór z portugalską muzyką i winem. Warunki są sprzyjające, bo jesteś już po tej stronie miasta, gdzie wina porto nigdy nie zabraknie. Po długim dniu zwiedzania wszyscy zasłużyliśmy na nagrodę i relaks.

Najlepszy punkt widokowy o zachodzie słońca na tarasie przy Mosteiro da Serra do Pilar, współrzędne GPS:
41°08’17.7″N 8°36’30.8″W
41.138259, -8.608546 – kliknij i wyznacz trasę

26. Kolejka linowa Guindais (Funicular dos Guindais)

Funicular dos Guindais łączy nabrzeże Ribeiry z górnym poziomem miasta przy Praca da Batalha, wspinając się po skarpie tuż przy średniowiecznych murach (m.in. odcinek Muralha/Freiras). Trasa jest krótka, ale intensywna: 281 m długości i 61 m różnicy poziomów, z maksymalnym nachyleniem 36,1%. Przejazd trwa niecałe 2,5 minuty więc dla mieszkańców jest jak szybka winda z dołu na górę. Turyści traktują ją czasem jako dodatkową atrakcję turystyczną.
Urządzenie działa automatycznie (sterowanie z górnej stacji), a wagony mają samopoziomujące się podłogi, więc w kabinie stoisz jak na płaskim, choć stok bywa jak ściana.
Technicznie jest to klasyczna kolejka jednotorowa z mijanką pośrodku, gdzie dwa wagoniki (po 25 osób) przeciąga lina. Częstotliwość co ok. 10 minut wystarcza, by ruch był płynny nawet przy większym ruchu turystycznym.

Godziny funkcjonowania:
IV-X: nd-czw 08:00-22:00, pt-sob 08:00-24:00;
XI-III: nd-czw 08:00-20:00, pt-sob 08:00-22:00;

Ceny (2025):
dorośli: 4,00 EUR w jedną, 6,00 EUR w obie;
dzieci 4-12 lat: 2,00 EUR w jedną, 3,00 EUR w obie;
z kartą Porto.CARD: dorośli 3,00 EUR, dzieci 1,50 EUR;

Dolna stacja kolejki Funicular dos Guindais, współrzędne GPS:
41°08’27.4″N 8°36’34.2″W
41.140948, -8.609496 – kliknij i wyznacz trasę

Górna stacja kolejki Funicular dos Guindais, współrzędne GPS:
41°08’31.8″N 8°36’31.3″W
41.142174, -8.608694 – kliknij i wyznacz trasę

27. Dom Muzyki (Casa da Musica)

Casa da Musica wpisuję na listę rezerwową, głównie dla osób, które intersują się współrzesną architektura. Chodzi oczywiście o nietypowy kształt budynku, którego nie da się pomylić z niczym innym: biały wielokąt z oknami jak kadry wycięte z filmu.
Casa da Musica, zaprojektowana przez Rema Koolhaasa i została oddana do użytku w roku, w którym Porto zostało Europejską Stolicą Kultury (2001). Sercem budynku jest Sala Suggia (od nazwiska portońskiej wiolonczelistki Guilherminy Suggii), jedna z nielicznych sal na świecie zaprojektowanych tak, by dało się grać w naturalnym świetle. Dwa końce sali zamykają pofałdowane tafle szkła, które otwierają widzom i muzykom widok na miasto. Sala mieści ok. 1238 miejsc i jest obudowana siecią tras, podestów i schodów.

Casa da Musica, współrzędne GPS:
41°09’30.9″N 8°37’50.9″W
41.158576, -8.630797 – kliknij i wyznacz trasę

28. Miasto-ogród sztuki: Serralves

Serralves to duży (18-hektarowy) zespół po zachodniej stronie centrum Porto, gdzie białe, oszczędne mury bryły muzeum Alvaro Sizy spotykają się z pudrowo-różową willą w stylu Art Deco i rozległym parkiem z rzeźbami oraz kładką w koronach drzew.
Zwiedzanie zaczyna się w galerii sztuki współczesnej, ciągnie przez ogrody, a kończy w eleganckich wnętrzach międzywojennej rezydencji hrabiego Vizeli.

Muzeum Serralves, otwarte w 1999 r., zaprojektował Alvaro Siza Vieira. Architekt, który lubi, gdy budynek niemal wchodzi w krajobraz. Plan w układzie litery „U” jest tu po to, aby ogród dosłownie wciągnąć do środka: światło i zieleń spływają do sal, a widok za oknem bywa tak samo ważny, jak praca na ścianie.

Park został zaprojektowany w latach 30. XX w. przez francuskiego urbanistę i ogrodnika Jacques’a Grebera. Tworzy go układ formalnych ogrodów, alejek leśnych i dawnego gospodarstwa. Rośnie tu ponad 8 000 drzew i krzewów (ok. 230 gatunków), a wśród zieleni czekają prace artystów. Tutaj znajduje się również ścieżka w koronach drzew.

Kulminacją wizyty bywa Casa de Serralves czyli willa hrabiego Carlosa Alberto Cabrala (Conde de Vizela). To podręcznikowe Art Deco w pełnej wersji: od architektury po wyposażenie i rzemiosło artystyczne. Wnętrza współtworzyli mistrzowie epoki: Jacques-Emile Ruhlmann (meble), Rene Lalique (szkło), Edgar Brandt (kowalstwo artystyczne), Jean Perzel (lampy). Różowe marmury, geometryczne posadzki, wygładzone poręcze kręconych schodów i perspektywa parteru prosto spod balkonów – to wszystko składa się na doświadczenie międzywojennego luksusu.

Układ Serralves dopełnia Casa do Cinema Manoel de Oliveira (dosł. „Dom Kina” poświęcony najsłynniejszemu portugalskiemu reżyserowi). Budynek wypełnia sala kinowa, ekspozycja i archiwum.

Godziny otwarcia:
X-III: zwykle 10:00-18:00 w dni powszednie, 10:00-19:00 w weekendy.
IV-IX: zwykle 10:00-19:00 (pn.-pt.), 10:00-20:00 (weekendy i święta).

Bilety łączone (Museum + Park + Villa + Treetop Walk + Casa do Cinema): 24 EUR;
tylko Park: 15 EUR;
Dzieci do 12 lat gratis.

Porto to nie wszystko

W promieniu godziny-dwóch od Porto czekają miejsca, które łączą krajobraz i historię w zupełnie inny sposób: Aveiro z laguną i łodziami moliceiro (kolorowe, płaskodenne), surowa dolina rzeki Paiva z drewnianymi kładkami, czy malownicze tarasy winorośli Douro, rzeźbione rękami ludzi od wieków. Jeżeli dysponujesz większą ilością czasu, możesz odwiedzić te miejsca nie dysponując nawet samochodem. Z Porto startują bowiem zorganizowane, całodzienne wycieczki. Poniżej znajdziesz linki do wybranych propozycji, ale strona docelowa zwykle po wybraną wycieczką wyświetla również inne, podobne propozycje. Być może znajdzie się również coś dla ciebie?

Aveiro, kładki Paiva i most wiszący

Dolina Douro z wycieczką statkiem, degustacją wina i lunchem

Plan zwiedzania Portugalii

Ten wpis jest częścią kompletnego planu zwiedzania Portugalii - [klik]. Przewodnik zawiera plany, mapy i opisy konkretnych tras zwiedzania.
Aby zobaczyć wszystkie dostępne obecnie opisy atrakcji w Portugalii kliknij na link: Portugalia kontynentalna - [klik].

Poradnik bezpiecznego wypożyczenia samochodu: Portugalia - wypożyczenie auta bez karty kredytowej, bez depozytu

Porto – noclegi i hotele

Najlepszy nocleg w Porto to taki, który pozwoli ci dobrze poczuć atmosferę miasta. Warto włożyć trochę wysiłku po poszukiwanie możliwie atrakcyjnego miejsca, by potem czerpać z pobytu przyjemność.
Jak zwykle przygotowałem specjalne linki filtrujące, które zapobiegają wyświetlaniu się ofert, które mogłyby niepotrzebnie zaśmiecać wyniki wyszukiwania oraz odpowiednio zawężają obszar wyszukiwania do fragmentu, który nas interesuje. Nie trzeba więc tych danych za każdym razem wprowadzać ręcznie. Wyniki generowane są w czasie rzeczywistym, więc w zależności od dostępności i aktualnych promocji lista wyników będzie się zmieniać. Polecam korzystać z tych linków, bo ułatwiają poszukiwania i oszczędzają czas.

sprawdź: lista atrakcyjnych noclegów w Porto – [klik]

Poniżej zamieszczam również kilka konkretnych propozycji, które mogą być dobrym początkiem do własnych poszukiwań. Nie traktuj ich jako konkretnego wskazania hoteli, które polecam. Traktuj je jako dobry początek do dalszych poszukiwań. Zamieszczone przez mnie linki wykorzystują bowiem mechanizm wyszukiwarki, które obok konkretnego hotelu, zawsze proponuje inne, podobne do niego propozycje, często bardziej atrakcyjne cenowo.

Przeglądaj, rezerwuj i miłego zwiedzania!

Blau 1911 – [klik]

Porto By Heart – [klik]

Virtudes City Lofts – [klik]

Ważne dla mnie!

Wystaw artykułowi dobrą ocenę (5 gwiazdek mile widziane 😀 )!
To nic nie kosztuje, a dla mnie jest bardzo ważne! Blog żyje z odwiedzin i dzięki temu ma szansę się rozwijać. ZRÓB TO proszę i ... z góry dziękuję!

Jeżeli lubisz moje przewodniki z pewnością przyda ci się stworzony przez mnie katalog przewodników - [klik]. Znajdziesz w nim gotowe pomysły na kolejne wyjazdy, opisy innych kierunków turystycznych oraz alfabetyczny spis przewodników podzielony na państwa, miasta, wyspy i regiony geograficzne.

Zamieszczam również link do profilu na Facebook-u - [klik]. Wejdź i naciśnij "Obserwuj", wtedy nie przegapisz nowych, inspirujących wpisów.

No chyba, że wolisz Instagram. Nie jestem demonem mediów społecznościowych, ale zawsze możesz liczyć na coś miłego dla oka na moim instagramowym profilu - [klik]. Profil chętnie przyjmie każdego obserwatora, który nakarmi go swoim polubieniem.

Czytam WSZYSTKIE komentarze (i to wiele razy). Pod każdym z nich mógłbym napisać, że strasznie dziękuję, bo jesteście naprawdę fantastyczni. Często wracam do komentarzy, ponieważ dodają mi motywacji i energii. Dla mnie jest to nieoceniona skarbnica dobrych emocji!
Dziękuję Wam za to tutaj (nie chce zaśmiecać komentarzy powtarzającymi się podziękowaniami). Wiedz, że zostawiając tu dobre słowo robisz dla mnie naprawdę dobrą robotę!

Tworzone przeze mnie treści udostępniam bezpłatnie z zachowaniem praw autorskich, a blog utrzymuje się z reklam i współpracy afiliacyjnej. W treści artykułów będą więc wyświetlane automatyczne reklamy, a niektóre linki są linkami afiliacyjnymi. Nie ma to żadnego wpływu na końcową cenę usługi lub produktu, ale za wyświetlenie reklam lub skorzystanie z niektórych linków mogę otrzymać prowizję. Polecam jedynie usługi i produkty, które uważam za dobre i pomocne. Od początku istnienia bloga nie opublikowałem żadnego artykułu sponsorowanego.

Niektórzy z czytelników, którym zawarte tu informacje bardzo pomogły, pytają mnie czasem jak można wesprzeć blog? Nie prowadzę zbiórek ani programów wsparcia (typu: patronite, zrzutka czy "kup kawę"). Najlepszym sposobem jest korzystanie z linków. Ciebie to nic nie kosztuje, a wsparcie dla bloga generuje się samo.

Pozdrawiam