Sycylia poza utartym szlakiem – ukryte i nieoczywiste miejsca, których nie ma w przewodnikach

Więcej atrakcji na Sycylii!

Jeśli po przeczytaniu mojego głównego przewodnika po Sycylii pomyślałeś:
„Super, ale ja mam więcej niż tydzień i chcę jeszcze!”,
to trafiłeś idealnie!

Ten tekst to suplement do podstawowego planu zwiedzania. Coś w rodzaju „drugiego talerza” dla tych, którzy nie boją się dokładki.
Znajdziesz tu porcję dodatkowych miejsc na Sycylii: plaże, rezerwaty, nekropolie, barokowe miasteczka i punkty widokowe, które idealnie łączą się z trasą z głównego wpisu. Każde z nich ma:
– krótki opis (żeby wstępnie zweryfikować, czy to „Twoje klimaty”),
– ciekawostki,
– konkrety: gdzie wcisnąć je w trasę, ile czasu zaplanować, gdzie zaparkować (oczywiście ze współrzędnymi GPS).

Numery atrakcji zaczynają się tutaj od 21, bo są kontynuacją listy z głównego przewodnika. Dzięki temu łatwo zobaczysz, w którym miejscu wyjazdu możesz dorzucić San Vito, Zingaro, Pantalicę czy Tindari, nie wywracając całego planu do góry nogami.

Dla kogo jest ten „suplement”?
– dla tych, którzy mają na Sycylię więcej niż 7 dni,
– dla osób, które wracają na wyspę drugi raz i szukają nowych miejsc,
– dla wszystkich, którzy lubią czasem skręcić z głównej trasy i zobaczyć coś „poza folderem biura podróży”.

Tak od razu do sedna?

Tak! Tym razem zrezygnowałem ze wszystkich informacji wstępnych związanych z organizacją przewodnika. Jeżeli trafiasz tu z pominięciem pierwszej części wpisu, to po prostu przejdź najpierw do głównego przewodnika po Sycylii. Tam szczegółowo opisuję jak skutecznie i szybko wykorzytać wszystkie dane z przewodników (dodatkowe linki, współrzedne GPS, wynajem samochodu, itp.).
Tutaj skupiam się wyłącznie na poszerzeniu bazy atrakcji o nowe, ciekawe miejsca.

Mapa atrakcji podstawowych i dodatkowych

Poniżej zamieszczam mapę głównego przewodnika po Sycylii (punkty 1-20) wraz z naniesionymi atrakcjami dodatkowymi (punkty od 21 w górę). W ten sposób planując lub realizując wyjazd szybko zorientujesz co jeszcze z atrakcji na wyspie masz blisko pod ręką.

Szczegółowe opisy atrakcji

21. San Vito Lo Capo – karaibska plaża Sycylii

San Vito Lo Capo to takie „all inclusive” dla oka: jasny, miękki piasek, turkusowa woda i potężna skała Monte Monaco pilnująca całej zatoki. Plaża jest płytka, więc dzieci czują się tu jak w wielkiej wannie, a dorośli mogą udawać, że pływają, stojąc po pas w wodzie. Miasto żyje spokojnym, wakacyjnym rytmem: promenada, lody, smażona ryba i powolne zachody słońca.

Latem spora część plaży jest zajęta przez płatne leżaki, ale wciąż zostają fragmenty ogólnodostępne (wystarczy trochę pospacerować). Samo miasteczko ma klimat typowego kurortu, ale z sycylijskim twistem: zamiast kebabów mamy arancini i pane cunzato, zamiast dyskotek knajpki z winem i lokalnymi przysmakami.

Ciekawostka:
W słoneczne dni kolor wody potrafi oszukać zmysły. Łatwo nabrać przekonania, że to Karaiby, dopóki nie usłyszy włoskiego z każdej strony 🙂

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: idealny wypad po Scopello (3) i przed Erice (4) lub Castellammare (5).
Czas: minimum pół dnia, a najlepiej cały pod typowy „dzień plażowy”.
Dojazd: kręta droga ze Scopello / Castellammare, w sezonie częste korki przy wjeździe do miasteczka.
Parkowanie: płatne parkingi na wjeździe do miasta i bliżej plaży (w sezonie przyjechać wcześnie rano).

Gigantyczny parking blisko plaży i centrum, współrzędne GPS:
38°10’09.2″N 12°44’36.9″E
38.169216, 12.743578 – kliknij i wyznacz trasę
Z parkingu do plaży jest około 300-400m i raczej nie warto pchać się głębiej i walczyć o miejsce 100m bliżej plaży, choć chętni mogą spróbować. Jadąc w stronę wody miniesz kolejne, mniejsze parkingi.

22. Rezerwat Zingaro – dzikie zatoczki między klifami

Riserva dello Zingaro to pierwszy oficjalny rezerwat przyrody na Sycylii i jeden z jej największych skarbów. Ścieżka biegnie wysoko nad morzem, między klifami, a poniżej co chwilę pojawiają się małe zatoczki z krystaliczną wodą. To miejsce dla tych, którzy lubią połączyć plażowanie z lekkim trekkingiem.

W przeciwieństwie do wielu plaż na wyspie, tu nie ma hoteli ani barów przy samej linii brzegowej. Po wejściu do rezerwatu zostają tylko szlak, morze, skały i krzewy makii. Można zejść do kilku różnych plaż (np. Cala Capreria, Cala dell’Uzzo), każda trochę inna, ale wszystkie z wodą tak czystą, że ryby widać bez maski.

Ciekawostki:
Rezerwat powstał po dużych protestach mieszkańców, którzy zatrzymali budowę drogi wzdłuż wybrzeża, dzięki temu miejsce zostało dzikie.
To jedno z najlepszych miejsc na snorkeling na całej wyspie.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: świetny dodatek między Scopello (3) a San Vito Lo Capo / Castellammare (5).
Czas: minimum 3-4 godziny, cały dzień, jeśli chcesz plażować w kilku zatoczkach.
Dojazd: wejścia od strony Scopello i San Vito; dojeżdżasz autem do parkingu, dalej pieszo.
Co zabrać: dużo wody, coś na głowę, buty do chodzenia (szlak jest kamienisty), buty do wejścia do wody (typu crocs) mile widziane.

Parking przy wejściu od strony Scopello, współrzędne GPS:
38°04’54.3″N 12°48’30.0″E
38.081742, 12.808332 – kliknij i wyznacz trasę

Parking przy wejściu od strony San Vito Lo Capo, współrzędne GPS:
38°07’30.3″N 12°47’16.8″E
38.125086, 12.787989 – kliknij i wyznacz trasę

23. Segesta – samotna świątynia i teatr w górach

Segesta wygląda jak plan filmowy: samotna dorycka świątynia stoi na wzgórzu, wokół tylko pagórki i pola. Trochę dalej, na kolejnym wzniesieniu, znajdziesz teatr wykuty w zboczu, z widokiem na góry i morze w oddali. To jedno z najbardziej fotogenicznych stanowisk archeologicznych na Sycylii. Mniej znane niż Agrigento, ale wielu osobom podoba się nawet bardziej.
Co ciekawe, świątynia nigdy nie została ukończona. Nie ma na przykład typowych zdobień na fryzie. Badacze nadal dyskutują, czy zbudowali ją Grecy, czy lokalny lud Elymów, który przejmował greckie wzorce.

Ciekawostki:
W antycznym teatrze do dziś odbywają się letnie spektakle i koncerty, a o zachodzie słońca widownia ma najlepszy „ekran” świata.
Świątynię widać z autostrady. Wielu kierowców robi spontaniczny zjazd „bo co to za Parthenon w krzakach”.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: łatwy przystanek między Palermo (1)/Monreale (2) a okolicami Castellammare (5) – Scopello (3) czy Erice (4).
Czas: 1,5–3 godziny (świątynia + teatr).
Dojazd: z parkingu przy kasach kursują busiki na wzgórze z teatrem (można też iść pieszo).
Bilety: wspólny bilet na park archeologiczny; w sezonie warto być rano lub po południu, bo słońce praży.

Parking dla turystów przy Segesta, współrzędne GPS:
37°56’29.8″N 12°50’10.0″E
37.941623, 12.836099 – kliknij i wyznacz trasę
Dostępne są również całodniowe zorganizowane wycieczki (np. z Palermo) obejmujące kilka atrakcji (np. Segesta, Erice, Nubia). Oferta jest elastyczna, a aktualnie dostępne opcje znajdziesz pod linkiem poniżej.

sprawdź: oferty lokalnych przewodników zawierające m.in. zwiedzanie Segesty – [klik] (dostawca: GetYourGuide)

24. Trapani i saliny – różowe tafle soli i wiatraki

Trapani to nadmorskie miasto z długim półwyspem starego miasta i portem, ale prawdziwa wisienka na torcie leży kawałek dalej: rezerwat Saline di Trapani e Paceco. Rozległe pola solne z wodą przybierającą różowe, pomarańczowe i fioletowe odcienie, stare wiatraki i stosy soli wyglądają jak sceneria z innej planety, zwłaszcza o zachodzie słońca.

To także ważna ostoja ptaków. Przy odrobinie szczęścia zobaczysz flamingi brodzące w płytkich basenach. W części rezerwatu można spacerować po wyznaczonej ścieżce między zbiornikami i zajrzeć do małego muzeum soli, gdzie wyjaśniono, jak wygląda tradycyjne pozyskiwanie soli morskiej.

Ciekawostki:
Tutejsze solanki są objęte konwencją Ramsar. To obszar o międzynarodowym znaczeniu dla ptaków wodnych.
W Trapani koniecznie spróbuj couscous alla trapanese. To danie inspirowane kuchnią północnoafrykańską, ale z sycylijskim rybnym twistem.

Couscous alla trapanese (lub cuscusu) to sycylijska, specyficzna wersja kuskusu pochodząca z Trapani, która zamiast mięsa czy warzyw, tradycyjnie podawana jest z bogatym, aromatycznym bulionem rybnym z owocami morza (ryby, krewetki, małże), doprawionym czosnkiem, cebulą, pomidorami, szafranem i pietruszką.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: idealne uzupełnienie Erice (4). Można połączyć oba miejsca w jeden dzień.
Czas: 1-2 godziny w rezerwacie + spacer po Trapani (min. 1-2 godz.).
Dojazd: do salin najwygodniej autem.
Najlepsza pora: późne popołudnie i zachód słońca (kolory są wtedy kosmiczne).

Saliny to bardzo rozległy teren (składa się z wielu salin) i większość osób kręci się po nim rowerem lub samochodem. Poniżej podam charakterystyczne punkty. Przemieszczaj się między nimi, a po drodze wypatruj fajnych miejsc i staraj się wyszukiwać bezpiecznych zatoczek do parkowania (lub bocznych dróg, w które można na chwilę wjechać).

Duży (płatny) parking w pobliżu historycznej części oraz plaży w Trapani, współrzędne GPS:
38°01’10.3″N 12°31’00.8″E
38.019513, 12.516895 – kliknij i wyznacz trasę

Sporo miejsc parkingowych przy ulicy oraz placu Piazzale Ilio w pobliżu basenu olimpijskiego, współrzędne GPS:
38°00’53.8″N 12°31’24.3″E
38.014949, 12.523427 – kliknij i wyznacz trasę

Charakterystyczny wiatrak Mulino Maria Stella przy salinach, współrzędne GPS:
37°59’48.9″N 12°32’09.7″E
37.996914, 12.536032 – kliknij i wyznacz trasę
Możesz na chwilę przystanąć na poboczu w pobliżu wiatraka.

Charakterystyczny budynek Muzeum Salin (Museo del Sale), współrzędne GPS:
37°58’59.3″N 12°29’51.9″E
37.983151, 12.497757 – kliknij i wyznacz trasę
Muzeum położone jest na Saline Culcasi di Nubia. Znane ze zdjęć i lubiane miejsce.

Jeżeli lubisz zrujnowane zabudowania, do których nie ma gwarancji, że uda ci się dotrzeć, to próbuj tutaj. Pamiętaj, nigdy nie próbuj wchodzić w miejsca gdzie wstęp jest wyraźnie zakazany, ograniczony lub niebezpieczny! Zachowaj rozsądek.
37°59’09.8″N 12°30’37.5″E
37.986066, 12.510407 – kliknij i wyznacz trasę

25. Piazza Armerina – Villa Romana del Casale

Na pierwszy rzut oka Piazza Armerina to spokojne miasteczko w głębi wyspy, ale kilka kilometrów dalej kryje się prawdziwa petarda: Villa Romana del Casale. Ogromna rzymska rezydencja z IV wieku n.e. słynie z najlepiej zachowanych mozaik w całym imperium! Pokrywają około 3500 m² podłóg.

Najbardziej znana scena to „dziewczyny w bikini”. Mozaika przedstawia sportsmenki uprawiające różne dyscypliny (bieg, rzut dyskiem, ćwiczenia z hantlami). Widok rzymskich atletek w czymś bardzo przypominającym współczesne stroje sportowe zawsze robi wrażenie.

Ciekawostki:
Willę zasypało osuwisko i błoto, dzięki temu mozaiki przez wieki były „zabezpieczone” i przetrwały w świetnym stanie.
Wśród scen znajdziesz m.in. polowania na egzotyczne zwierzęta, dzieci bawiące się w wyścigi rydwanów i niemal „reportaż” z późnorzymskiego życia elit.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: idealny przystanek między Agrigento (7) a Enną (8)/Morgantiną (9).
Czas: 1,5–2,5 godziny na same mozaiki.
Dojazd: duży parking przy wejściu do kompleksu; krótki spacer pod górkę.
Bilety: wstęp płatny, w sezonie możliwe kolejki (najlepiej przyjechać rano).

Parking turystyczny przy Villa Romana del Casale, współrzędne GPS:
37°22’06.8″N 14°19’59.6″E
37.368545, 14.333209 – kliknij i wyznacz trasę

26. Modica

Po Ragusie (11) możesz zrobić małą barokową dogrywkę: Modica i Scicli (w następnym punkcie) to kolejne skarby doliny Val di Noto, wpisane na listę UNESCO.

Modica leży w głębokiej dolinie, z domami wspinającymi się po zboczach. Najsłynniejsza jest jednak nie za kościoły, a za… czekoladę. Powstaje w tzw. „zimnym procesie”: kakao miesza się z cukrem bez pełnego roztopienia, dzięki czemu tabliczka ma charakterystyczną, lekko ziarnistą strukturę. Styl przynieśli tu Hiszpanie, inspirując się prekolumbijskimi metodami obróbki kakao.

Samochód najlepiej zostawić na dole (Modica Bassa) na niebieskich liniach (płatne) lub poszukać darmowych miejsc (białe linie) nieco dalej od centrum, a potem ruszyć w górę pieszo lub skorzystać z turystycznego pociągu (Trenino Barocco), jeśli nie chcesz się męczyć.

Ciekawostki:
Czekolada z Modica bywa opisywana jako „aztecka”, choć tak naprawdę Aztekowie robili napoje czekoladowe, a nie tabliczki. To raczej marketingowy skrót myślowy.
Modica i Scicli często pojawiają się we włoskich serialach kryminalnych, ponieważ podobno barok świetnie współpracuje ze „scenami zbrodni”.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: po Ragusie (11) – np. Ragusa rano, Modica po południu, Scicli na wieczorny spacer.
Czas: 2-3 godziny na Modicę (z degustacją czekolady), 1,5-2 godziny na Scicli.
Dojazd: kręte drogi między dolinami, ale wszystko blisko siebie. Świetne na jeden intensywny dzień.

Sporo miejsc parkingowych w dolnym mieście (Modica Bassa), współrzędne GPS:
36°51’13.8″N 14°45’20.5″E
36.853832, 14.755696 – kliknij i wyznacz trasę

Jeżeli chcesz poszukać szczęścia w górnym mieście (Modica Alta), to kieruj się na poniższy punkt orientacyjny, współrzędne GPS:
36°51’48.8″N 14°45’35.0″E
36.863557, 14.759716 – kliknij i wyznacz trasę
Współrzędne wskazują na miejsca parkingowe przy jednej z głównych ulic Corso Umberto I. Jest ich wzdłuż drogi całkiem sporo (białe linie oznaczają miejsca bezpłatne, niebieskie płatne). Jest szansa, że przy odrobinie szczęścia uda się coś znaleźć.

Co zobaczyć (podaję atrakcje ułożone w sensownej kolejności):

Duomo di San Pietro Apostolo
Katedra stoi w granicach Modica Bassa (dolnego miasta). Jej znakiem rozpoznawczym są schody ozdobione posągami 12 apostołów naturalnej wielkości, którzy „witają” wchodzących. Mieszkańcy Modica Alta i Bassa przez wieki rywalizowali, czyj patron (św. Jerzy czy św. Piotr) jest ważniejszy. Ta rywalizacja doprowadziła do powstania dwóch katedr.
współrzędne GPS:
36°51’38.2″N 14°45’37.5″E
36.860604, 14.760409 – kliknij i wyznacz trasę

Antica Dolceria Bonajuto
Najstarsza fabryka czekolady na Sycylii (działa od 1880 r.). Mają darmowe degustacje. Znajduje się naprzeciwko Duomo di San Pietro Apostolo.
współrzędne GPS:
36°51’36.8″N 14°45’35.6″E
36.860231, 14.759894 – kliknij i wyznacz trasę

Duomo di San Giorgio
To nie jest po prostu kościół, to ikona całej Sycylii. Stoi wysoko w Modica Alta, a prowadzi do niego około 250 schodów. Fasada jest tak zaprojektowana, że wygląda, jakby unosiła się w powietrzu, zwłaszcza podświetlona w nocy.
Zwróć uwagę, że kościół nie stoi idealnie prosto względem schodów. Ta asymetria jest celowym zabiegiem barokowych architektów, by dodać dynamiki.
współrzędne GPS:
36°51’50.6″N 14°45’40.7″E
36.864048, 14.761317 – kliknij i wyznacz trasę

Punkt widokowy Belvedere Pizzo
Jeśli chcesz zrobić to jedno, idealne zdjęcie, na którym widać całe miasto spływające kaskadowo w dół doliny, to musisz wejść na Pizzo Belvedere w Modica Alta. Najlepiej o zachodzie słońca, kiedy miasto zaczyna świecić tysiącem żółtych świateł.
współrzędne GPS:
36°51’59.8″N 14°45’35.2″E
36.866606, 14.759772 – kliknij i wyznacz trasę

27. Scicli

Scicli jest spokojniejsze, bardziej „lokalne”. Wąskie uliczki, kościoły i pałace wciskają się między skały, a nad miastem górują ruiny dawnych zabudowań. Dla wielu to najładniejsze z mniejszych barokowych miasteczek. Mniej tłumów, więcej prawdziwego życia.
Oczywiście również jest wpisane na listę UNESCO.

Co zobaczyć:

Ulica spacerowa Via Francesco Mormino Penna
To główna ulica, która wygląda jak scenografia teatralna. Jest zamknięta dla ruchu, wyłożona jasnym kamieniem, a po bokach stoją perły sycylijskiego baroku. Zobaczysz tu Palazzo Beneventano (niesamowite, groteskowe maszkarony na fasadzie, jedne z najdziwniejszych na Sycylii) i Palazzo Spadaro. Wieczorem ulica zamienia się w jeden wielki ogródek restauracyjny.
współrzędne GPS (punkt orientacyjny w środku długości ulicy):
36°47’36.7″N 14°42’20.1″E
36.793526, 14.705569 – kliknij i wyznacz trasę

Ratusz (Municipio) czyli serialowy Posterunek Montalbano
Dla fanów serialu to punkt obowiązkowy. Budynek ratusza przy Via Mormino Penna w serialu „gra” komisariat policji w Vigacie. Można wejść do środka (bilet kosztuje kilka euro) i zobaczyć biuro komisarza Montalbano. Nawet jeśli nie znasz serialu, wnętrza z początku XX wieku mają swój specyficzny urok.
współrzędne GPS:
36°47’37.2″N 14°42’24.4″E
36.793679, 14.706789 – kliknij i wyznacz trasę

Kościół San Matteo i widok za “milion euro”
Opuszczony kościół na wzgórzu górującym nad miastem. Aby tam dotrzeć, trzeba się trochę powspinać krętymi uliczkami i ścieżką w górę, ale widok z placu przed kościołem wynagradza wszystko.
współrzędne GPS:
36°47’34.3″N 14°42’32.2″E
36.792858, 14.708935 – kliknij i wyznacz trasę

Chiafura
Zbocze wzgórza San Matteo usiane jest setkami jaskiń. To Chiafura czyli dawna dzielnica biedoty, gdzie ludzie mieszkali w grotach wykutych w skale aż do lat 50. XX wieku (podobnie jak w Materze). Część jest udostępniona jako park archeologiczny, ale nawet patrząc z dołu, robi to niesamowite wrażenie. Uświadamia, jak trudne było życie na Sycylii jeszcze całkiem niedawno.
współrzędne GPS:
36°47’28.2″N 14°42’35.4″E
36.791176, 14.709830 – kliknij i wyznacz trasę

Parking (płatny) w pobliżu historycznego centrum Scicli, współrzędne GPS:
36°47’30.1″N 14°42’28.3″E
36.791706, 14.707861 – kliknij i wyznacz trasę

Parking na końcu ulicy Via Francesco Mormino Penna (bywa ciasno), współrzędne GPS:
36°47’38.4″N 14°42’11.3″E
36.794003, 14.703124 – kliknij i wyznacz trasę

28. Rezerwat Vendicari – dzikie plaże i flamingi

Między Noto (12) a Marzamemi (13) rozciąga się jeden z najpiękniejszych fragmentów dzikiego wybrzeża Sycylii: rezerwat Vendicari. To obszar ponad 1300 hektarów z kilkoma typami krajobrazów: laguny, wydmy, plaże, fragmenty skał, a do tego resztki starej tuńczykarni i wieży strażniczej. Całość ciągnie się wzdłuż morza przez ok. 8 km.

To raj dla ptaków (w tym flamingów), spacerowiczów i osób, które chcą plaży bez hoteli w tle. Do rezerwatu prowadzi kilka wejść; każde daje dostęp do innej plaży, od bardziej dzikich po te „pocztówkowe”, jak Calamosche.

Ciekawostki:
Dzięki położeniu bliżej Tunezji niż północnych Włoch, Vendicari jest ważnym „przystankiem” dla ptaków migrujących między Afryką a Europą.
Ruiny tuńczykarni przypominają, że kiedyś o bogactwie Sycylii decydował nie Instagram, a połowy tuńczyka.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: naturalny dodatek między Noto (12) a Marzamemi (13).
Czas: minimum 3-4 godziny (spacer + plażowanie), łatwo spędzić tu cały dzień.
Dojazd: kilka parkingów przy różnych wejściach (często szutrowe drogi, w sezonie mogą się szybko zapełniać).
Co zabrać: woda, jedzenie, krem z filtrem. W środku rezerwatu infrastruktura jest bardzo ograniczona.

Parking przy granicy rezerwatu, w pobliżu zrujnowanej tuńczykarni, współrzędne GPS:
36°48’28.3″N 15°05’20.4″E
36.807863, 15.088986 – kliknij i wyznacz trasę
Do ruin trzeba dojść około 1,3 km.

Plaża Calamosche, współrzędne GPS:
36°49’27.9″N 15°06’20.2″E
36.824412, 15.105622 – kliknij i wyznacz trasę
Od tuńczykarni do plaży Calamosche można dojść ścieżką wzdłuż brzegu. Trasa ma około 3,5 km w jedną stronę.

29. Nekropolia Pantalica

Jeśli po Syrakuzach (14) masz ochotę na coś totalnie innego niż kościoły i place, jedź w góry do Pantalica. To gigantyczna skalna nekropolia z tysiącami grobowców wykutych w ścianach kanionu rzek Anapo i Calcinara, większość z XIII-VII w. p.n.e.

Ścieżki prowadzą zboczami i dnem doliny, między skałami, tunelami dawnej linii kolejowej i zielenią. Wrażenie jest mocne: klify dosłownie „usiane” otworami grobowców, a poniżej płynie rzeka, w której latem wiele osób moczy nogi. To połączenie trekkingu, archeologii i dzikiej przyrody.

Ciekawostki:
Szacuje się, że grobowców jest tu ponad 4 000-5 000. Liczby różnią się w zależności od źródeł, bo część jest trudno dostępna.
Pantalica wraz z Syrakuzami tworzy wspólny wpis UNESCO. To opowieść o Sycylii sprzed Greków i w czasach wielkich polis.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: najlepiej jako wycieczka z Syrakuz (14) w kierunku gór, jeśli później jedziesz na Etnę (15) lub do Katanii.
Czas: 3-5 godzin w zależności od wybranej trasy (są pętle trekkingowe).
Dojazd: start zwykle z okolic Sortino lub Ferla; drogi w górach są kręte, wąskie i słabej jakości, ale oferują piękne widoki.
Co zabrać: dobre buty, dużo wody, coś przeciw słońcu; część ścieżek bywa w upale wymagająca.

Parking (Sortino) przy wejściu do Pantalica, współrzędne GPS:
37°08’29.8″N 15°02’13.4″E
37.141616, 15.037053 – kliknij i wyznacz trasę

Parking (Ferla) przy wejściu do Pantalica, współrzędne GPS:
37°08’22.1″N 15°01’57.3″E
37.139476, 15.032591 – kliknij i wyznacz trasę

30. Aci Trezza i Aci Castello – Riviera Cyklopów

Kilka kilometrów na północ od Katanii, na trasie w stronę Taorminy (17), zaczyna się tzw. Riviera dei Ciclopi czyli wybrzeże z niewielkimi miasteczkami Aci Castello i Aci Trezza. To dobry przystanek, by zobaczyć, jak wygląda „morze na lawie”: czarne skały bazaltowe, rybackie łódki i słynne faraglioni (skalne iglice wystające z wody).

Według mitologii to właśnie tutaj cyklop Polifem rzucał głazy w uciekającego Odyseusza. Dziś zamiast cyklopów są tu lody, smażone kalmary i rejsy łódkami wokół skał. Aci Castello ma dodatkowo zamek na skale lawowej. Z murów roztacza się świetny widok na całą zatokę.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: przyjemny przystanek między Etną (15)/Katanią a Taorminą (17) i Wąwozem Alcantara (18) dla tych, co mają czas i nie lubią się spieszyć.
Czas: 2-4 godziny – spacer, kawa, może nawet krótki rejs łódką.
Dojazd: łatwy dojazd z Katanii drogą wzdłuż wybrzeża; w sezonie warto szukać parkingu trochę dalej od centrum.
Co robić: spacer promenadą, kąpiel z pomostów na skałach, rejs pod faraglioni, zwiedzanie zamku w Aci Castello.

Parking w porcie Aci Trezza, współrzędne GPS:
37°33’41.9″N 15°09’40.9″E
37.561636, 15.161353 – kliknij i wyznacz trasę

W Aci Castello parkingu szukaj przy drodze dojazdowej w pobliże zamku, współrzędne GPS:
37°33’12.6″N 15°08’52.4″E
37.553488, 15.147876 – kliknij i wyznacz trasę
Kierując się na ten punkt będziesz jechać wzdłuż ulic, na których jest sporo miejsc parkingowych. Trzeba po prostu szukać czegoś wolnego.

31. Tindari

Między Savocą (19) a Cefalù (20), nad zatoką Patti, na klifie wisi Tindari, dawna grecka kolonia z sanktuarium Czarnej Madonny i świetnie zachowanym teatrem z widokiem na morze. Z góry widać też charakterystyczne jeziora Marinello: wąskie, piaszczyste półwyspy i laguny układające się w kształty zmieniane przez prądy i przypływy.

Grecki w formie teatr, rozbudowany później przez Rzymian nadal służy jako scena letnich spektakli. Z kolei sanktuarium przyciąga pielgrzymów czczących Czarną Madonnę, a taras widokowy obok kościoła to jeden z tzw. super punktów widokowych na północnym wybrzeżu Sycylii.

Ciekawostki:
Miasto założył tyran Syrakuz Dionizjos I w IV w. p.n.e., a później Tindari stało się ważnym ośrodkiem rzymskim.
Włoski noblista Salvatore Quasimodo poświęcił temu miejscu słynny wiersz „Vento a Tindari” o wietrze, tęsknocie i sycylijskich krajobrazach.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: po drodze samochodem z rejonu Taorminy / Savoca (17–19) do Cefalù (20).
Czas: ok. 2 godziny (sanktuarium, punkt widokowy, teatr i ruiny).
Dojazd: kręta droga pod górę, parking pod sanktuarium; krótki spacer do amfiteatru i stanowiska archeologicznego (zobacz Antiquarium, Isolato IV, Basilica)

Parking przy sanktuarium (Parcheggio degli Ulivi), współrzędne GPS:
38°08’26.9″N 15°02’43.0″E
38.140815, 15.045279 – kliknij i wyznacz trasę

Amfiteatr Tindari, współrzędne GPS:
38°08’37.4″N 15°02’33.0″E
38.143721, 15.042493 – kliknij i wyznacz trasę

32. Selinunte – ruiny nad morzem

Selinunte wygląda trochę jak Dolina Świątyń w Agrigento ale w rozmiarze XXL. Ogromny teren, rozsiane po wzgórzach świątynie, zarysy murów miejskich, a w tle… plaża i turkusowe morze. To jeden z największych parków archeologicznych w Europie. Około 270 hektarów antycznych pozostałości, po których możesz chodzić praktycznie cały dzień.

Część świątyń leży na akropolu z widokiem na wybrzeże, inne (jak zrekonstruowana świątynia E) stoją niżej, tuż przy morzu. Ruiny są mniej „wypolerowane” niż w Agrigento, ale dzięki temu ma się wrażenie, że odkrywasz coś bardziej dzikiego. Po zwiedzaniu można zjechać na plażę w Marinella di Selinunte i zakończyć dzień w pełnym, grecko-plażowym pakiecie.

Ciekawostki:
Miasto założyli Grecy w VII w. p.n.e., a w 409 r. p.n.e. Kartagińczycy zrównali je z ziemią. Do dziś widać ogrom zniszczeń.
Na monetach z Selinunte pojawia się… seler. Roślina była tu tak ważna, że trafiła na oficjalne „logo” miasta.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: naturalny przystanek między Trapani / Erice (4) a Schodami Turków (6) i Agrigento (7).
Czas: minimum 2-3 godziny, łatwo rozciągnąć do pół dnia.
Dojazd: do parku dojeżdża się autem do parkingu; na terenie obowiązuje ruch pieszy, są też busiki obwożące między sektorami w sezonie.
Co zabrać: dużo wody, nakrycie głowy, teren jest mocno nasłoneczniony i otwarty.

Parking i wejście główne do parku archeologicznego Selinunte, współrzędne GPS:
37°35’03.1″N 12°50’13.3″E
37.584194, 12.837015 – kliknij i wyznacz trasę

33. Sciacca

Sciacca rozlewa się tarasami na zboczu nad morzem: na dole port rybacki i statki, wyżej stare miasto z placami, kościołami i punktami widokowymi. To dobre miejsce, żeby zobaczyć „żywą” Sycylię: rybacy w porcie, lokalsi w barach, ceramika w witrynach, a nad wszystkim unosi się lekki zapach siarki z okolicznych źródeł termalnych i groty parowej Stufe di San Calogero.

Główny balkon miasta to Piazza Scandaliato. Z tego tarasu masz przed sobą cały port i zatokę. W wąskich uliczkach wokół piazz pojawiają się fragmenty dawnych murów, portale pałaców i małe kościoły. Jeśli lubisz lokalne festyny, Sciacca słynie z jednego z najstarszych i najbardziej klimatycznych karnawałów we Włoszech. Kolorowe, satyryczne platformy i oficjalna maska Peppe ’Nnappa potrafią rozkręcić miasto na kilka dni.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: przyjemny przystanek między Selinunte (32) a Schodami Turków (6)/Agrigento (7).
Czas: 2-4 godziny na spacer po centrum + port; więcej, jeśli chcesz podjechać do kompleksu termalnego i grot na Monte Kronio.
Dojazd: najlepiej autem; z portu do centrum prowadzą schody i strome uliczki.
Co robić w miasteczku: spacer po starym mieście, Piazza Scandaliato, Duomo, punkt widokowy nad portem, wieczorem kolacja z rybą i owocami morza.

Piazza Scandaliato, współrzędne GPS:
37°30’24.2″N 13°04’55.4″E
37.506727, 13.0820415 – kliknij i wyznacz trasę

Duomo czyli Katedra w Sciacca, współrzędne GPS:
37°30’23.6″N 13°05’01.8″E
37.506546, 13.083821 – kliknij i wyznacz trasę

Punkt widokowy przy drodze dojazdowej (jest parking, można stanąć autem), współrzędne GPS:
37°30’13.6″N 13°05’20.0″E
37.503777, 13.088889 – kliknij i wyznacz trasę

Parking Piazza Mariano Rossi przy historycznym centrum, współrzędne GPS:
37°30’27.6″N 13°04’48.0″E
37.507664, 13.080008 – kliknij i wyznacz trasę

Parking w porcie, współrzędne GPS:
37°30’18.4″N 13°04’48.3″E
37.505117, 13.080086 – kliknij i wyznacz trasę

34. Castelbuono

Jeśli po Ennie (8) i Piazza Armerina (25) masz przesyt ruin i baroku, skręć w góry Madonie. To zielone serce północnej Sycylii: lasy, doliny, wapienne szczyty sięgające prawie 2 000 m n.p.m. (Pizzo Carbonara) i małe miasteczka przyklejone do zboczy. To właśnie tu znajdziesz jedno z największych nagromadzeń gatunków roślin i zwierząt na całej wyspie.

Najprzyjemniejszą bazą jest Castelbuono. Średniowieczne miasteczko z zamkiem Ventimiglia na wzgórzu. W środku znajdziesz kaplicę z relikwiami św. Anny, patronki miasta, a wokół labirynt uliczek, piekarnie, kawiarnie i sklepy z lokalną „manną” (słodka żywica z jesionów, tutejsza specjalność). Wieczorem miasteczko robi się bardzo filmowe: zamek podświetlony, bary pełne ludzi, a nad tym wszystkim czuć górskie, chłodniejsze powietrze.

Ciekawostki:
Manna z Madonii naprawdę istnieje. To nie mit, tylko produkt Slow Food: białe, kruche „sople” powstające z wysychającej żywicy jesionu, używane jako naturalny słodzik i lek.
W Castelbuono odbywa się jeden z najstarszych ulicznych biegów w Europie (Giro di Castelbuono, od 1912 r.) oraz festiwal muzyczny Ypsigrock (rock pod zamkiem brzmi zupełnie inaczej).

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: po Ennie (8) i Cefalu (20)
Czas: jeden dzień na Castelbuono + krótki trekking; więcej, jeśli chcesz dłuższe szlaki w parku.
Dojazd: kręte górskie drogi, ale dobrej jakości; zimą możliwe mgły i chłód (to już „inna Sycylia”).
Co robić: spacer po centrum Castelbuono, zamek Ventimiglia, degustacja manny i lokalnych serów, krótki trekking w parku (np. okolice Piano Battaglia).

UWAGA!
W miasteczku obowiązuje strefa ograniczonego parkowania (ZTL). Zanim zaparkujesz sprawdź czy masz do tego prawo!

Parking w pobliżu zamku, współrzędne GPS:
37°56’06.3″N 14°05’16.0″E
37.935077, 14.087787 – kliknij i wyznacz trasę

Jeżeli nie będzie miejsc przy zamku, to można szukać miejsca wzdłuż ulicy Via Giuseppe Manzini, przy której na końcu jest kolejny parking:
37°56’12.9″N 14°05’33.7″E
37.936920, 14.092699 – kliknij i wyznacz trasę

35. Capo Milazzo i Piscina di Venere

Między Mesyną a Cefalu północne wybrzeże ma niewielki „haczyk”. To cypel Capo Milazzo, a na jego końcu pod klifem ukrywa się Piscina di Venere, czyli naturalny skalny basen wypełniający się wodą podczas przypływu. Krystaliczna, spokojna woda w niecce, a za krawędzią otwarte morze.
Spacer zaczynasz z końcówki drogi na cyplu. Ścieżka prowadzi lekko w dół, po drodze mijasz punkty widokowe na wybrzeże i skały. Na końcu są kamienne schody schodzące aż do skał przy samej Piscina di Venere. Warto troszkę pokręcić się ścieżkami wśród okolicznych skałek, bo są malownicze.

Ciekawostki:
Ze ścieżki można odbić do skalnego sanktuarium Sant’Antonio, małej pustelni wciśniętej w ścianę klifu.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: między Taorminą/Savocą (17–19) a Cefalù (20); dobry przystanek, jeśli jedziesz wzdłuż północnego wybrzeża.
Czas: 2–3 godziny (spacer + kąpiel); dolicz więcej, jeśli planujesz piknik i dłuższe siedzenie na skałach.
Dojazd: autem do końca cypla w rejonie Capo Milazzo; przy końcu drogi są wyznaczone parkingi i plac widokowy. Dalej tylko pieszo.
Co zabrać: buty trekkingowe lub dobre sportowe (klapki to zły pomysł), buty do wody na skały, dużo wody do picia.

Parking na końcu drogi, dalej już tylko pieszo, współrzędne GPS:
38°16’06.6″N 15°14’00.8″E
38.268500, 15.233556 – kliknij i wyznacz trasę

Naturalny basen skalny Piscina di Venere, współrzędne GPS:
38°16’08.8″N 15°13’29.0″E
38.269115, 15.224721 – kliknij i wyznacz trasę

Pustelnia Sant’Antonio, współrzędne GPS:
38°16’08.8″N 15°13’45.5″E
38.269107, 15.229314 – kliknij i wyznacz trasę

36. Cretto di Burri – betonowe miasto-widmo

Na zachodzie Sycylii, w dolinie Belìce, leży biała pustynia pęknięć – Cretto di Burri. To nie skała, lecz miasto przykryte betonowym całunem. Po trzęsieniu ziemi w styczniu 1968 r. stara Gibellina nie została odbudowana; kilkanaście lat później artysta Alberto Burri zalał ruiny jasnym cementem, zostawiając w miejscu dawnych ulic labirynt szczelin, który dziś kopiuje plan miasteczka. Pracę rozpoczęto w połowie lat 80., przerwano w 1989 z braku środków i dokończono dopiero w 2015. Dzieło zajmuje ok. 85-86 tys. m² i uchodzi za jedno z największych landartowych pomników pamięci na świecie.

Idąc wąskimi „kanionami”, słyszysz echo kroków, a słońce odbija się od bieli jak od śniegu – dziwny, poruszający spacer po mieście, którego już nie ma. Najlepiej przyjechać o złotej godzinie, z kapeluszem i wodą; to Sycylia, ale pachnie tu historią bardziej niż wakacjami.

Ciekawostki:
Cretto di Burri bywa nazywane „Il Grande Cretto” („Wielka Szczelina”) i jest jedną z największych na świecie realizacji land artu w skali krajobrazu.
Nowa Gibellina, zbudowana ok. 11 km dalej, została zaprojektowana jako „miasto sztuki” – pełne rzeźb i instalacji współczesnych artystów, więc można tu zrobić mały „dzień sztuki współczesnej” pod gołym niebem.

Informacje praktyczne
Gdzie w trasie: dobry przystanek między Trapani / Erice / Segestą (4, 23, 24) a Selinunte (32) i Sciaccą (33).
Czas: 1-2 godziny na miejscu (spacer po „labiryncie” + zdjęcia) + dojazd.
Dojazd: najlepiej samochodem, Cretto leży przy Strada Provinciale Gibellina-Salaparuta, niedaleko zjazdu z autostrady A29. Transport publiczny jest bardzo ograniczony.
Co zabrać: dużo wody, nakrycie głowy, krem z filtrem; teren jest całkowicie odsłonięty i nagrzewa się jak patelnia.

Parking przy Cretto di Burri, współrzędne GPS:
37°47’12.9″N 12°58’26.6″E
37.786917, 12.974056 – kliknij i wyznacz trasę

Ciekawostka:
W czasie trzęsienia ziemi w 1968 roku zostały zniszczone 3 miasta. Jedno zostało po prostu opuszczone i zostawione. Nazywa się Poggioreale (w sieci szukać „ruderi di Poggioreale”). Na wlasne oczy można sprawdzić, która wersja jest bardziej przygnębiającą: zabetonowana czy pozostawiona. Są kilka kilometrów od siebie.

Pod samo miasteczko można podjechać tutaj:
37°47’29.9″N 13°01’42.4″E
37.791625, 13.028430 – kliknij i wyznacz trasę
Ze wględu na wysokie niebezpieczeńtwo zawaleniem oraz ekstremalnie wysokie zagrożenie dla zdrowia i życia, miasteczko jest ogordzone siatką i obowiązuje zakaz wstępu na jego teren, ale zza ogordzenia też sporo widać. Wcale nie trzeba wchodzić, a więcej zdjęć można znaleźć w iternecie.

Ważne dla mnie!

Wystaw artykułowi dobrą ocenę (5 gwiazdek mile widziane 😀 )!
To nic nie kosztuje, a dla mnie jest bardzo ważne! Blog żyje z odwiedzin i dzięki temu ma szansę się rozwijać. ZRÓB TO proszę i ... z góry dziękuję!

Jeżeli lubisz moje przewodniki z pewnością przyda ci się stworzony przez mnie katalog przewodników - [klik]. Znajdziesz w nim gotowe pomysły na kolejne wyjazdy, opisy innych kierunków turystycznych oraz alfabetyczny spis przewodników podzielony na państwa, miasta, wyspy i regiony geograficzne.

Zamieszczam również link do profilu na Facebook-u - [klik]. Wejdź i naciśnij "Obserwuj", wtedy nie przegapisz nowych, inspirujących wpisów.

No chyba, że wolisz Instagram. Nie jestem demonem mediów społecznościowych, ale zawsze możesz liczyć na coś miłego dla oka na moim instagramowym profilu - [klik]. Profil chętnie przyjmie każdego obserwatora, który nakarmi go swoim polubieniem.

Czytam WSZYSTKIE komentarze (i to wiele razy). Pod każdym z nich mógłbym napisać, że strasznie dziękuję, bo jesteście naprawdę fantastyczni. Często wracam do komentarzy, ponieważ dodają mi motywacji i energii. Dla mnie jest to nieoceniona skarbnica dobrych emocji!
Dziękuję Wam za to tutaj (nie chce zaśmiecać komentarzy powtarzającymi się podziękowaniami). Wiedz, że zostawiając tu dobre słowo robisz dla mnie naprawdę dobrą robotę!

Tworzone przeze mnie treści udostępniam bezpłatnie z zachowaniem praw autorskich, a blog utrzymuje się z reklam i współpracy afiliacyjnej. W treści artykułów będą więc wyświetlane automatyczne reklamy, a niektóre linki są linkami afiliacyjnymi. Nie ma to żadnego wpływu na końcową cenę usługi lub produktu, ale za wyświetlenie reklam lub skorzystanie z niektórych linków mogę otrzymać prowizję. Polecam jedynie usługi i produkty, które uważam za dobre i pomocne. Od początku istnienia bloga nie opublikowałem żadnego artykułu sponsorowanego.

Niektórzy z czytelników, którym zawarte tu informacje bardzo pomogły, pytają mnie czasem jak można wesprzeć blog? Nie prowadzę zbiórek ani programów wsparcia (typu: patronite, zrzutka czy "kup kawę"). Najlepszym sposobem jest korzystanie z linków. Ciebie to nic nie kosztuje, a wsparcie dla bloga generuje się samo.

Pozdrawiam